شناسایی 120 اثر 5 هزار ساله در دهستان سردشت

کاوشهای باستان شناختی منجر به شناسایی 120 اثر به شکل بنا، قبرستان و محوطه از هزاره سوم پیش از میلاد تا دوره قاجاریه و پهلوی اول در دهستان سردشت بخش مرکزی بشاگرد شد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سمیه پودات سرپرست گروه باستان شناختی این منطقه هدف از این بررسی را شناسایی محوطه ها و آثار پیش از تاریخی، تاریخی و اسلامی دهستان سردشت از بخش مرکزی شهرستان بشکرد "بشاگرد"، مشخص شدن تعداد آثار و محوطه های مربوط به هر یک از دوره های نامبرده، روشن شدن وضعیت پراکندگی آنها و سرانجام تهیه نقشه باستان شناسی منطقه تحقیق اعلام کرد.

وی گفت: محوطه های پیش از تاریخی منطقه، بر فراز تپه های محصور بین کوهها یا در دامنه کوههای مرتفع قرار دارند. در اغلب آنها قبوری از دوران پیش از تاریخی و تاریخی به شکل سنگ چین منظم و در ابعاد بسیار بزرگ و طویل دیده می شوند، ابعاد این محوطه ها، گاه کوچک و گاه، در مقایسه با بسیاری محوطه های دیگر دوران تاریخی و اسلامی، نسبتا بزرگ است.

این باستان شناس افزود: محوطه های شناسایی شده در بخش های جنوبی دهستان سردشت از مهم ترین محوطه های هزاره سوم پیش از میلاد هستند که البته ابزار و دورریزهای سنگی هم در این محوطه ها، یافت شده که احتمالا متعلق به دوران مس سنگی هستند.

وی با اشاره به محوطه های تاریخی گفت: بسیاری از محوطه های دوران تاریخی در حاشیه سرشاخه های رودخانه پشتگر، حاشیه رودخانه شَه باوِغ (شه بابک)، رودخانه سردشت و رودخانه های دیگر منطقه خصوصا در شرق دهستان سردشت در حاشیه رودخانه جگین و شاخه های فرعی آن، وجود دارند. اغلب محوطه های تاریخی تاکنون شناسایی شده، تک دوره ای نیستند. در بسیاری از آنها سفال پیش از تاریخی و سفال یا سازه های اسلامی (مثل پی دیوارها، جوهون، انبارهای خرما و قبور) هم دیده می شود.

پودات اغلب محوطه های شناسایی شده رامتعلق به دوران اسلامی دانست و افزود: این محوطه ها بیشتر به شکل گورستان هستند. در اغلب محوطه های تاریخی، آثاری (سفال، پی دیوار، قبر، ...) هم از دوران اسلامی دیده می شود که این مسأله، نشانگر استمرار فرهنگی در این منطقه است که حتی در گورستانها و سنتهای تدفین نیز دیده می شود.

وی با اشاره به این نکته که قبور دوران پیش از تاریخ تا دوران متأخر اسلامی در کنار هم و حتی گاهی بر روی هم دیده می شوند،اظهار داشت: قبور اسلامی در بشکرد اغلب به صورت بلوک های خانوادگی یا طایفه ای است که به آنها هریره می گویندو اغلب به شکل مدور و گاهی بلوکهای بسیار بزرگ مستطیلی شکل با تعداد بیشتری قبر نسبت به هریره های مدور هستند.

وی از دیگر اشکال شناسایی شده استقرارهای فرهنگی در منطقه، علاوه بر محوطه ها و گورستانها، به زیارتگاه ها، استحکامات دفاعی، انبارهای غله و خرما و دیگر سازه های مربوط به کشاورزی (مخازن ذخیره آب و کانالهای آبرسانی، ...) اشاره کرد.

این باستان شناس در ادامه تصریح کرد: با توجه به اینکه شهرستان بشاگرد بخش وسیعی از شرق استان هرمزگان را دربرمی گیرد و در همسایگی استانهای مهمی چون کرمان در شمال، و سیستان و بلوچستان در شرق آن، قرار گرفته و نیز از جنوب به واسطه شهرستان جاسک به دریای عمان و خلیج فارس می پیوندد، بررسی های باستان شناختی و شناخت وضعیت تاریخی-فرهنگی آن در دوران گذشته، و به تبع آن روشن شدن ارتباطات محوطه های منطقه بشکرد (بشاگرد) با استقرارهای حوزه فرهنگی هلیل رود-جازموریان، ضروری تشخیص داده شد تا از رهگذر این بررسی ها و مطالعات و روشن شدن وضعیت ارتباطی و برهم کنش های استقرارهای این حوزه فرهنگی مهم، بتوان نقش منطقه بشاگرد را در میانه این حوزه و به این ترتیب وضعیت بخش مهم و وسیعی از منطقه جنوب شرق کشور را در ادوار گذشته مشخص کرد.

 وی افزود:پس از تمام بررسی ها و مطالعات انجام شده در منطقه و مطالعه یافته های سطحی محوطه های شناسایی شده آن در دهستان سردشت، وجود رابطه بین منطقه سردشت و دیگر نقاط حوزه فرهنگی جنوب شرقی ایران (حوزه هلیل رود-جازموریان) از جمله شهر سوخته، تپه بمپور، تپه یحیی، تل ابلیس، شهداد و محوطه های کمتر معرفی شده این حوزه، در شرق و شمال بشکرد، اثبات و محرز شد.

به گفته پودات شباهت یافته هایی که در سالیان اخیر در بررسی ها و کاوش های باستان شناختی شهرستانهای میناب (مغ بریمی یا نخل ابراهیمی) و رودان (تم مارون و تم سید دو مورون) درغرب و شمال غرب بشکرد، به دست آمد یافته های فرهنگی بشکرد، غیرقابل انکار است.

این باستان شناس در پایان گفت: با در نظرگرفتن موقعیت جغرافیایی بشکرد در میانه این حوزه فرهنگی، نقش ارتباطی غیر قابل انکار بشکرد را در هزاره سوم پیش از میلاد تا دوران اسلامی در حوزه فرهنگی جنوب شرق به خوبی می توان دریافت و بدون تردیدمی توان گفت که بشکرد حلقه مهمی در زنجیره ارتباط فرهنگهای حوزه هلیل رود-جازموریان در جنوب شرق ایران است.

مجوز بررسی های باستان شناختی دهستان سردشت توسط رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صادر شده است.