هدایت جریان گردشگران خروجی، نیازمند سیاستگذاری و برنامه ریزی

امروز خروج هر گردشگر از کشور به منزله خروج ارز است اما این سفر می تواند ره آورد های دیگری نیز داشته باشد و بر اندوخته دانش شهروندان ما بیفزاید.

طبق آمار منتشر شده توسط مرکز پژوهش های مجلس، ترکیه در میان مقصدهای خارجی گردشگران ایرانی رتبه نخست را دارد. بعد از آن عراق و سپس ارمنستان و جمهوری آذربایجان قرار دارند. طبق این گزارش سفر ایرانیان به خارج از کشور یک تراز منفی 6 میلیارد دلاری روی دست ایران گذاشته است. این تنها بخشی از تبعات این سفرها و البته بخش اقتصادی آن است که از اهمیت بسیاری برخوردار است. شاید بخش مهم دیگر آن مربوط به مسائل فرهنگی است که از پیامدهای عدم کنترل ما بر روی روند خروج گردشگران به خارج از کشور است. عوامل بسیاری در انتخاب یک مقصد نقش دارند. بعد از ارزش پول ملی و میزان آسان یا دشوار بودن اخذ ویزا، گرایشات اعتقادی و مذهبی و ارزش های فرهنگی ما سلایق و علایق متفاوتی را ایجاد می کنند که طبیعتاً بر روی مقصد انتخابی تاثیر بسزایی خواهند داشت. تجربه کشورهایی مانند چین در زمینه کنترل روند خروج گردشگران از این کشور نشان داده است که می شود با اتخاذ سیاستی درست این روند را به سمتی که ضامن منافع ملی ما باشد هدایت نمود.

طبق آمار منتشر شده توسط مرکز پژوهش های مجلس، ترکیه در میان مقصدهای خارجی گردشگران ایرانی رتبه نخست را دارد. بعد از آن عراق و سپس ارمنستان و جمهوری آذربایجان قرار دارند

شهروندان چینی که قصد خروج از کشور برای یک سفر تفریحی را داشته باشند، بسته به اینکه با تور سفر کنند یا بصورت انفرادی، شرایط کاملاً متفاوتی خواهند داشت. مسافرانی که سفر انفرادی را ترجیح می دهند در انتخاب مقصد آزاد هستند اما برای تورهای گردشگری وضع به این صورت نیست.

 Approved Destination Status یا "مقاصد تایید شده" یک سیاست منحصر بفرد است که توسط دولت چین بکار بسته می شود. تنها کشورهایی که این تفاهم نامه را با چین به امضا رسانده اند می توانند مقصد تورهای گروهی گردشگران چینی باشند و از این امتیاز برخوردار شوند که بازار خود را در چین ارتقا بخشند. کشورهایی که در لیست مقاصد تایید شده چین قرار ندارند حتی از داشتن سازمانی به عنوان نماینده برای جلب بازار گردشگران چینی در این کشور محرومند. بدین گونه دولت چین قادر خواهد بود تا بر روند خروج گردشگران از کشور نظارت داشته باشد و میان بازار گردشگران خروجی و گردشگری داخلی این کشور تعادل برقرار نماید. تعادلی که می تواند به داشتن یک تراز تجاری مثبت کمک کند. در حال حاضر قریب به 112 کشور و منطقه در لیست مقصدهای تایید شده قرار می گیرند. برای این کشورها قرار گرفتن در این لیست یک شانس بزرگ محسوب می گردد. زیرا اینگونه قادر خواهند بود بخشی از بازار نوظهور و رو به رشد گردشگران ولخرج چینی را از آن خود نمایند.

رشد اقتصادی چین در سال های اخیر باعث ظهور طبقه متوسطی قوی گردیده که می تواند سفرهای خارجی به نقاط دور را در لیست سبد خرید خود قرار دهد. مطالعات اخیر بر روی بازار گردشگری اروپا نشان می دهد که چینی ها یکی از ولخرج ترین گردشگران ورودی به کشورهای این ناحیه بوده اند. بنابراین تبلیغ برای جذب بازار گردشگران چینی موضوعی است که برای کشورهای پیشرو در حوزه گردشگری اهمیت بسزایی دارد. اما این موضوع دولت چین را به فکر واداشته که نظارت و کنترلی بر این روند رو به رشد داشته باشد و همه چیز را به دست کشورهای مقصد که به دنبال سهم بازار بیشتر هستند نسپارد.

برای جهت دادن به روند خروج گردشگران از کشور به سمت و سویی درست، شناسایی مقصدهای گردشگری تاریخی، فرهنگی و طبیعی که با جیب و سلیقه گردشگران ایرانی جور در بیاید اولین گام است

مشابه چنین سیاستی را می توان در بین کشورهای دیگر نیز یافت. پیام دولت ها برای ملت شان برای بسیاری افراد مرجعی برای تصمیم گیری است. برای مثال زمانی که دولت انگلستان یا آلمان سفر به کشوری را توصیه می کنند و درباره فرهنگ و زبان و قوانین آن کشور در سایت های رسمی خود می نویسند، بطور مستقیم بر جریان سفرهای خارجی شهروندان خود تاثیر می گذارند. خلاف این امر نیز صادق است. زمانی که کشوری شهروندانش را از سفر به منطقه یا کشوری منع می کند بطور قطع شاهد کاهش تقاضای سفر به آن منطقه خواهیم بود.

کنترل جریان سفرهای خروجی تنها برای متعادل نگاه داشتن تراز تجاری نیست. بلکه این امر می تواند تا حدودی ما را مطلع سازد که شهروندان مان چه اندوخته ای از سفرهای خارجی خود خواهند داشت. هر آموزشی نیازمند صرف هزینه است و صد البته که تجربه کردن و آموختن در ذات سفر است. اما باید بدانیم که شهروندان مان در مقابل خروج ارز از کشور چه سوغاتی از دانش و آگاهی با خود به همراه خواهند آورد. برای جهت دادن به روند خروج گردشگران از کشور به سمت و سویی درست، شناسایی مقصدهای گردشگری تاریخی، فرهنگی و طبیعی که با جیب و سلیقه گردشگران ایرانی جور در بیاید اولین گام است.

می توان در مقابل ورود گردشگران خارجی که این روزها آمارشان روبه رشد است از کشورهای گردشگر فرست به ایران امتیاز گرفت و شرایط را برای سفر ایرانیان به آن کشورها ساده تر کرد. حتی می توان مسیرهای پیشنهادی به تورگردانان ارائه کرد. مسیرهایی که در کنار تفریح و سرگرمی، گردشگران را بیشتر با تاریخ و فرهنگ یک کشور بیگانه آشنا کند.

بی گمان هر نوع کنترلی باید با حفظ حریم و حقوق مسافر باشد اما نمی توان برنامه ریزی و سیاست گذاری در این بخش را نادیده گرفت و آن را به حال خود رها کرد. نباید تنها منتظر نشست تا گردشگر ایرانی تحت تاثیر تبلیغات کشورهای مقصد تصمیمش را بگیرد. امروز خروج هر گردشگر از کشور به منزله خروج ارز است اما این سفر می تواند ره آورد های دیگری نیز داشته باشد و بر اندوخته دانش شهروندان ما بیفزاید.