کارنامه میزبانی شهر آفتاب از جشنواره سالانه کتاب

بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران که از نیمه ماه جاری با شعار «فردا برای خواندن دیر است» در مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب شروع به کار کرد، دیروز، بیست و پنجم اردیبهشت به کار خود پایان داد. اهالی نشر و کتابخوانان، نمایشگاه بین المللی کتاب امسال را دارای نقطه های قوت و ضعفی دانستند که تامل در آن ها و تلاش برای رفع کاستی هایش، می تواند متولیان برگزاری را در سال های آینده به سمت و سوی مطلوب تری هدایت کند.
بیشتر ناشران و بازدیدکنندگان، مهم ترین دگرگونی نمایشگاه کتاب امسال، یعنی تغییر مکان برگزاری از مصلی تهران به شهر آفتاب را از نظر بهبود فضای نمایشگاه و بالا رفتن استانداردهای نمایشگاهی، رویداد خوبی توصیف کردند.
شماری از اهالی نشر و کتاب اما برگزاری نمایشگاه کتاب امسال را با ضعف هایی به ویژه در حوزه خدمات بانکی، الکترونیکی، اینترنتی، اطلاع رسانی و حمل و نقل همراه می دانند. آبگرفتگی راهروهای نمایشگاه در روز پنجشنبه، بیست و سوم اردیبهشت ماه، بر اثر بارش شدید در جنوب پایتخت نیز یکی از مواردی بود که نقدهای فراوانی را متوجه متولیان ساخت و برپایی نمایشگاه کرد.
با وجود این، ناشران و کتابخوانان در ارزیابی نمایشگاه کتاب امسال، به طور مشترک بر این نکته تاکید دارند که کاستی های این دوره از نمایشگاه، به دلیل نخستین دور برگزاری آن در محل شهر آفتاب بود. آنان امیدوارند این ضعف ها با تلاش دست اندرکاران و مسوولان برگزاری در دوره های بعدی برطرف شود.

***نقاط قوت نمایشگاه از دید ناشران و مخاطبان
آنچه اهالی نشر و کتاب بیش از هر چیز به عنوان نقطه قوت نمایشگاه کتاب امسال بر آن تاکید دارند، بهبود و استاندارد شدن فضای نمایشگاه است.
«سیدمحمدحسین محمودی» مدیر مسوول انتشارات «لاهوت» و مدیر عامل اتحادیه ناشران قرآنی سراسر کشور در گفت و گو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا با اشاره به وجود برخی کاستی ها در نمایشگاه بین المللی کتاب امسال گفت: با این حال، مدیریت خوبی در نمایشگاه شهر آفتاب صورت گرفت و امکانات رفاهی برای سال نخست قابل قبول بود.
«سعید احمدی» مدیر انتشارات «تیسا» نیز در ارزیابی نقاط قوت نمایشگاه امسال به ایرنا گفت: استقبال از این نمایشگاه فراتر از حد انتظار بود. بزرگی محوطه بیرونی و داخل سالن ها، ارتفاع بلند، تهویه هوای مناسب و تردد راحت در سالن ها از برجسته ترین نقاط قوت این نمایشگاه بود.
یکی از فعالان فرهنگی نیز در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا، استقبال مردم از نمایشگاه کتاب را پرشور عنوان کرد و گفت: از نقاط قوت این دوره از نمایشگاه می توان به مکان مناسب، شمار بیشتر غرفه ها، اختصاص یارانه 20میلیاردی خرید کتاب و تخفیف های مناسب اشاره کرد.

***چالش ترافیک و حمل و نقل، کم نظمی و آب گرفتگی؛ سه امتیاز منفی نمایشگاه
مدیر مسوول انتشارات لاهوت در ادامه گفت وگو در زمینه نقاط ضعف بیست و نهمین نمایشگاه کتاب گفت: در مورد نقاط ضعف این نمایشگاه می توان به ترافیک، پارکینگ کوچک و نبود عایق بندی محکم به ویژه در غرفه های خارج از سالن عمومی اشاره کرد.
احمدی نیز در این پیوند عنوان کرد: بزرگترین ضعف نمایشگاه این بود که برای راه اندازی آن در اردیبهشت ماه عجله شد. همچنین ترافیک، مساله آب گرفتگی و ریزش آب از برخی نورگیر سقف ها در سالن عمومی از نقاط ضعف این نمایشگاه بود.
«سیداحمد حسینی» مدیر اجرایی انتشارات «نیماژ» هم ترافیک سنگین در مسیرهای منتهی به شهر آفتاب را مشکلی جدی و طاقت فرسا برای ناشران و بازدیدکنندگان دانست و گفت: امیدوارم در سال های آتی این مشکل به کمک راهنمایی و رانندگی و شهرداری تهران برطرف شود.
«سمیه نصراللهی» مدیر «انتشارات مهرگان خرد» نیز در این پیوند، ضمن بیان شلوغی مسیرهای رفت و آمد، به کم بودن تعداد قطارهای مترو و ساعت نامناسب کار آن ها اشاره کرد و گفت: اینکه قطارهای مترو در روزهای نمایشگاه با فاصله زمانی یک ربع به یک ربع می آمدند، خیلی خوب نبود و مسافران را بسیار معطل می کرد. همچنین حرکت آخرین قطار مترو ساعت 20:20 دقیقه بود و این موضوع به خصوص ناشران، فروشندگان و مخاطبان خانم را برای بازگشت به خانه هایشان به دردسر می انداخت.
به گفته مدیر انتشارات مهرگان خرد، در این شرایط، غرفه داران خانم مجبور بودند تا غرفه های خود را ساعت 19 تعطیل کنند تا به آخرین قطار مترو برسند.

***نظمی که در نمایشگاه کافی نبود
برخی ناشران و بازدیدکنندگان از نمایشگاه، نظم و ساماندهی این دوره از نمایشگاه کتاب را تا اندازه ای غیرمطلوب ارزیابی و ابراز امیدواری کردند که در سال های بعدی شاهد این کاستی ها و بی نظمی ها نباشیم.
مدیر انتشارات مهرگان خرد در این زمینه به ایرنا گفت: آگاهی دادن به مردم و راهنمایی کردن آنان در نمایشگاه امسال بسیار ضعیف بود. این مشکل با تغییر شماره غرفه ها در روزهای نخست نمایشگاه پیچیده تر شد و مخاطبان را با سردرگمی بیشتری روبرو کرد. شناسایی مسیرها در نمایشگاه تا اندازه ای پیچیده بود که خود من به عنوان یک ناشر که هر روز به غرفه ام می آیم گاهی اوقات مسیر غرفه خود را پیدا نمی کردم.
نصراللهی با ابراز امیدواری در خصوص حل این مشکل ها در برگزاری نمایشگاه کتاب در دوره های بعدی اظهار کرد: نمایشگاه قبلی ساماندهی بهتری داشت اما با توجه به اینکه امسال نخستین سال برپایی نمایشگاه کتاب در شهر آفتاب بود، می توان به بهتر شدن وضعیت ساماندهی این نمایشگاه در سال های آتی امیدوار بود.
یکی از بازدیدکنندگان که خود را پژوهشگر حوزه صنعت معرفی کرد نیز در گفت وگو با ایرنا به نابسامانی ها به ویژه در زمینه غرفه بندی ها و راهنمایی مراجعان اشاره و اظهار کرد: نمایشگاه این دوره نسبت به دوره پیش بهتر بود اما از نظر اطلاع رسانی مشکل داشت و غرفه هایی که شماره گذاری شده بودند از نظم خاصی برخوردار نبودند. همچنین با آن که بیشتر دانشجویان، کتاب های ناشران دانشگاهی را پیگیری می کنند اما غرفه های ناشران عمومی مکان مناسبتر و بهتری داشتند. در نگاه وی، بهتر بود که در غرفه های خارجی شخصی به عنوان راهنما و مترجم حضور می داشت.

***دیگر ویژگی های نمایشگاه
در این دوره از نمایشگاه، برخلاف پیش بینی ها در خصوص احتمال پایین آمدن رقم فروش به دلیل تغییر جایگاه نمایشگاه، غرفه داران فروش بی سابقه ای را نسبت به سال های گذشته تجربه کردند، به گونه ای که در روز ششم نمایشگاه، با فروش بیش از 60 میلیارد تومان، رکورد فروش در سال های گذشته شکسته شد. بر اساس آمار، نمایشگاه کتاب بیست و هشتم، بیش از 60 میلیارد و نمایشگاه کتاب بیست و هفتم حدود 48 میلیارد فروش داشت.
جمع آوری شماری از کتاب ها از غرفه های نمایشگاه امسال اما نکته دیگری بود که مورد توجه ناظران قرار گرفت. بر اساس برخی خبرها، طبق تصمیم دادستانی تهران، در نمایشگاه کتاب امسال، 320 عنوان کتاب در فهرست کتاب های ممنوع قرار گرفت؛ موضوعی که «همایون امیرزاده» رییس شورای نظارت و ارزیابی نمایشگاه، در نشست خبری نوزدهم اردیبهشت ماه خود که در حاشیه نمایشگاه برگزار شد، درباره آن گفت: در مجموع، نقش سازمان‌ های مختلف و نهادهای نظارتی و حضورشان در نمایشگاه بیست و نهم تهران به مراتب مدیریت شده تر از دوره‌های قبلی این نمایشگاه و حتی 2، سه سال اخیر بوده است. به گفته وی، آمار کتاب های ممنوع بسیار کمتر از آن چیزی بود که در محافل خبری و رسانه ها اعلام شد.
کوتاه سخن آنکه، برگزاری نمایشگاه کتاب، امسال با نکته های مثبت و منفی همراه بود؛ مواردی که با توجه به آن ها می توانیم در سال های بعدی شاهد برگزاری بهتر این رویداد فرهنگی باشیم. تغییر مکان این نمایشگاه از مصلی تهران به شهر آفتاب، شاید یکی از گام های مهم در راستای بهبود شرایط برگزاری نمایشگاه سالانه کتاب و بالا بردن استانداردهای نمایشگاهی باشد؛ رویدادی که به رغم برخی پیامدهای نه چندان مطلوب در بیان نقاط قوت کلی نمایشگاه بیست و نهم نمی توان از آن چشم پوشید.
**گروه پژوهش و تحلیل خبری
پژوهشم**9282**458**9283**9279