کوچ کـور از جام جـم بـه «جم»

رصد/ متن پیش رو در سایت تحلیلی "رصد" منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.

پس از انتشار خبرهایی درباره همکاری گسترده طیفی از دست اندرکاران سینما و تلویزیون از جمله هفت کارگردان با برخی کمپانی‌های تأمین کننده برنامه برای شبکه‌های ماهواره‌ای و همچنین همکاری هفت کارگردان سرشناس با شبکه‌های ماهواره‌ای، احتمال ممنوع‌الفعالیت شدن همه چهره‌های حاضر در این فضا تقویت شده است.

به گزارش «تابناک»، پس از آنکه چندین فیلم سینمایی با کارگردانی و بازیگری چهره‌هایی که تاکنون در سینمای ایران فعال بودند، در برخی شبکه‌های فارسی‌زبان پخش شد، این خطر پررنگ‌تر از قبل شد تا سرمایه‌های انسانی سینما و تلویزیون ایران به دلایلی نظیر مسائل اقتصادی ایران را ترک کرده و در تولید برنامه برای این شبکه‌های ماهواره‌ای مشترک کنند؛ مشارکتی که عملاً در راستای تقویت این شبکه‌های ماهواره‌ای است.

تجربه موارد قبلی نشان داده که معمولاً این گونه کوچ های به زوال هنری افراد این چهره های می انجامد
محور تولید این آثار، یکی از شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان است که با واسطه‌گری برخی دفتر متفرقه در ترکیه و امارات متحده عربی، سفارش تولید فیلم و سریال را می‌دهد تا ضمن کاهش حساسیت‌ها نسبت به این رویکرد، مفری برای پاسخگویی در قبال چنین نوع عملکرد باشد؛ اما این تنها بخشی از فعالیت این شبکه ماهوارهای فارسی زبان است و ظاهراً این شبکه مستقیم و بی‌واسطه نیز در حال تولید سریال‌هایی با حضور بازیگرانی است که در ایران چهره شده‌اند.

«در شبکه «جم تی وی» بیش از ۴ کارگردان نامدار مشغول کارند و ۳ نفر دیگر در راهند. اما اجازه بدهید اسمی نبرم. چون قطعا فعلا دوست ندارند اسمشان برده شود. اما این ماجرا جدی است و این محدود به کارگردانان هم نیست. بسیاری از عوامل دیگر از فیلمبردار و صدابردار و گریم و صحنه و… دارند از ایران می روند.» این بخشی از صحبت‌های مهدی مظلومی کارگردان سینمای است که «آبی عشق» از او در حال پخش از این شبکه‌ها است.

گفته‌های مهدی مظلومی کارگردان سینما و تلویزیون ایران که در کنار چمن‌ماه و مانی کسرائیان، همکاری برای تولید سریال با این شیوه‌های تازه را آغاز کرده، پرده از این حقیقت برداشت که بر خلاف گذشته با یک اتفاق موردی مواجه نیستیم، بلکه این بار سخن از یک همکاری وسیع با شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان در میان است و اگر ادعای این کارگردان سینما صحت داشته باشد، بیش از چهار کارگردان نامدار مشغول کارند و سه نفر دیگر در راهند.

شاید این که برخی کارگردان‌های سینما به جای همکاری مستقیم با این شبکه‌های ماهواره‌ای با شرکت‌های واسطه همکاری دارند و مستقیم با شبکه‌های ماهوارهای فارسی زبان همکاری ندارند، توجیهی برای کاهش نگرانی‌ها از تبعات همکاری‌های این چنینی شود اما آنچه مبنای ارزیابی نهایی قرار می‌گیرد، خروجی تولید چنین فیلم‌هایی ـ آن هم خارج از عرف مرسوم فرهنگی در سینمای ایران ـ است.

در این میان آن‌گونه که خبر داده شده، طیف وسیعی از عوامل فنی شناخته سینما نیز همکاری‌ مستقیم با این پروژه‌ها دارند که طبیعتاً به مرور با انتشار این فیلم‌ها می‌توان به ابعاد و گستره این همکاری‌ها پی برد و تا بدین جا اگر عوامل فنی مطرحی با این شبکه‌ها همکاری داشته‌اند، نامی از ایشان در تیتراژهای فیلم‌های مجموعه‌های تولیدی این شبکه‌ها برده نشده است.

در این میان اما اتفاق خاصی نیز در کشورمان در حال وقوع است و احتمالاً با مشخص شدن اولین موج سینماگرانی که بنای همکاری با شبکه‌های ماهواره‌ای را گذاشته‌اند، شاهد مشخص شدن اولین لیست تازه ممنوع‌الفعالیت‌ها نیز خواهیم بود.

شنیده‌های «تابناک» حکایت از آن دارد که تاکتیک وسعت بخشیدن به حضور سینماگران در این شبکه‌ها برای غیرممکن کردن ممنوع الفعالیت شدن این طیف گسترده نتیجه بخش نخواهد بود و اراده جدی مبنی بر تفکیک فعالیت سینماگرانی که در این شبکه‌ها همکاری می‌کنند ـ به خصوص چهره‌های صاحب نام ـ با فعالیت سینمای ایران وجود دارد.

در واقع سینماگری که در این فیلم‌ها کشف حجاب کرده یا کارگردانی که چنین فیلمی را با بازیگر ایرانی ساخته و یا عوامل سرشناس دیگری که در چنین پروژه‌ای مشارکت داشته، برای مدت قابل توجهی امکان فعالیت در سینما و تلویزیون را نخواهد داشت و اگر شمار این چهره‌های حتی سه رقمی شود، اراده تصمیم گیران بر این است که این قاعده شکسته نشود.

از این منظر می‌توان چهره‌های حاضر در این چند فیلم ماهواره‌ای تازه را در صدر لیست تازه نوشت؛ لیستی که باید دید چه سینماگران مطرح دیگری در آن جای می‌گیرند و بدین ترتیب حضورشان در سینمای ایران برای طولانی مدت کمرنگ می‌شود.

چرا رفتی؟ چرا من بی خیالم…

چنین به نظر می‌رسد که بحران کاهش شدید مخاطب سینما و کاهش گردش مالی این حوزه متأثر از افزایش قیمت بلیت، افزایش رسانه‌های باکیفیت جایگزین سینما، کیفیت متوسط و جذابیت اندک بسیاری از آثار سینمایی و ده‌ها دلیل دیگر در حوزه سینما در کنار فقر شدید اعتبارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صداوسیما – با در نظر گرفتن شدت تورم در سال‌های اخیر- که امکان ارائه سفارش‌های وسیع را نمی‌دهد، باعث شده تا آهسته آهسته سینماگران در پی راه‌های تازه‌ای برای کسب درآمد باشند؛ راه‌هایی که احتمالاً هم برای خودشان و هم برای سینما و تلویزیون ایران گران تمام می‌شود. آیا متولیان ارشد فرهنگ کشور تدبیری راهگشا خواهند نمود؟

فعلا کوچ بازیگران و دست اندرکاران سیما و تلویزیون به شبکه های ماهواره ای به نیروهای دست دوم و کمتر شناخته شده محدود شده است. اما همین وضعیت هم نیاز به آسیب شناسی و اقدام عاجل اما منطقی دارد. در صورت عادی شدن و تداوم این وضعیت شاهد افزایش کمی و کیفی هنرمندان ایرانی در شبکه های ماهواره ای خواهیم بود.

به نظر می رسد در این شرایط می بایست دو رویکرد به صورت هم زمان مدنظر مدیران فرهنگی کشور قرارگیرد:بالابردن هزینه حضور این چهره ها در شبکه های ماهواره ای در کنار مهیاسازی فعالیت نیروهای جوان و به حاشیه رفته سینما و تلویزیون. با اتخاذ این دو رویکرد که البته ظرایف و سختی های خاص خود را نیز به همراه دارد، می توان راه تکرار بر خطر بست. البته تجربه موارد قبلی نشان داده است که معمولاً این گونه کوچ های مقطعی از نظر دستاورد هنری به زوال هنرمند می انجامد. افکار عمومی هم تنها مقطع کوتاهی که این چهره ها خبرساز می شوند پیگیر اخبار و فهالیت های آنها هستند و پس از مدتی به حاشیه می روند.

با کانال تلگرامی آخرین خبر همراه شوید telegram.me/akharinkhabar