مگر می شود چندین هزار تُن ذرت به کشور قاچاق شود و کسی نظارت نکند؟/قاچاق محصولات دستکاری شده ژنتیکی بهانه ای است برای واردات این محصولات

سلامت نیوز:رییس دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی با بیان اینکه قاچاق محصولات دستکاری شده ژنتیکی نشانه این است که دستگاه های اجرایی تصریح شده در قانون، عملکرد ضعیفی در زمینه این محصولات دارند؛تاکید کرد:« مگر می شود با کشتی به صورت چندین هزار تُن ذرت را به کشور قاچاق کرد و هیچ دستگاهی بر آن نظارت نکند و پاسخگو نباشد تا این مسئله بهانه ای باشد برای صدور مجوز واردات این محصولات به کشور.»

به گزارش سلامت نیوز، دکتر شهاب الدین منتظمی در گفت و گو با خبرنگار سلامت نیوز،در واکنش به اظهارات اخیر مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو مبنی بر لزوم واردات محصولات دستکاری شده ژنتیکی به دلیل قاچاق این محصولات به کشور،گفت:«هر اتفاقی در بحث تولید،واردات،صادرات،رهاسازی و استفاده از محصولات دستکاری شده به هر شکلی که باشد باید طبق قانون باشد. ما جزء کشورهایی هستیم که در این زمینه قانون داریم اگرچه شاید قانون همه ابعاد دستکاری شده ژنتیکی را پوشش نداده اما در بسیاری از موارد صریح و شفاف است.»

وی ادامه داد:«قانون در حوزه سلامت در ماده 5 درباره محصولات دستکاری شده ژنتیکی اعلام کرده که مسئولیت حفاظت از سلامت انسان و بررسی وارزیابی مخاطرات احتمالی موجودات زنده تغییر شکل یافته که به مصرف غذایی انسان می رسد ؛ همچنین مسئولیت شناسایی و تدابیر لازم درباره موجودات زنده ای که به صورت مستقیم و غیرمستقیم برای انسان بیماری زا می باشد برعهده وزارت بهداشت است. الان این محصولات چه به صورت قاچاق به کشور وارد شود یا با مجوز به کشور وارد شود و چه در کشور کشت شود و یا با مجوز به کشور وارد شود به هر شکلی مسئولیت ارزیابی مخاطرات احتمالی بر سلامت انسان بر عهده وزارت بهداشت است.»

قاچاق محصولات دستکاری شده نتیجه عملکرد ضعیف دستگاه های مربوطهوی با طرح این سئوال که چرا محصولات دستکاری شده ژنتیکی به کشور قاچاق می شوند و کدام محصولات هستند که عمدتا کشورما وارد می کند؛گفت:« ما می دانیم که محصولاتی که به صورت تجاری وانبوه احتمالا وارد کشور ما شده است 4 محصول پنبه،سویا،ذرت و کلزا است اما اگر محصول دیگری که در سایت bch پروتکل کارتاهنا به مرحله تجاری رسیده است، وارد کشور شده و ما از آن خبر نداریم و این نشانه این است که دستگاه های اجرایی تصریح شده در قانون، عملکرد ضعیفی در زمینه این محصولات دارند.»

وی با بیان اینکه از میان این 4 محصول دستکاری شده ژنتیکی، ذرت به نوعی می تواند به مصرف انسانی هم برسد؛خاطرنشان کرد:« مگر می شود با کشتی به صورت چندین هزار تُن ذرت را به کشور قاچاق کرد و هیچ دستگاهی بر آن نظارت نکند و پاسخگو نباشد تا این مسئله بهانه ای باشد برای صدور مجوز واردات این محصولات به کشور.»

وی با تاکید بر اینکه نباید از تکنولوژی روز عقب بمانیم؛گفت:« مهندسی ژنتیک هم تکنولوژی روز هست و دستکاری ژنتیک هم درونش هست که شاخص ترین آن تولید محصولات دستکاری شده ژنتیکی است، ما نباید از تکنولوژی دنیا عقب بمانیم ولی قانون چارچوبی برای آن مشخص کرده است که باید با تمهیدات لازم انجام شود یعنی آن چیزی که بر عهده دستگاه ها قرار داده شده که بحث حفظ تنوع زیستی،حفظ ذخایر ژنتیکی و سلامت انسان ها است باید مد نظر باشد ضمن اینکه در کنار قانون ایمنی زیستی بحث پروتکل کارتاهنا را هم داریم. نمی شود چون این محصولات به کشور قاچاق می شود ما اجازه واردات آن را بدهیم. ما در بحث تولید و واردات محصولات دستکاری شده ژنتیکی باید مباحث اجتماعی واقتصادی آن را هم در نظر بگیریم. همه اینها جزء جنبه هایی است که در پروتکل کارتاهنا آمده است.»

وی افزود:« آیا ما واقعا نیاز داریم که محصولات دستکاری شده ژنتیک X از مبدا Y وارد کنیم؟ به چه حجمی باید به کشور وارد شود و به چه مصرفی برسد؟ این نمی تواند از ما سلب مسئولیت کند. دستگاه ها باید تحت هر شرایطی طبق متن قانون وظایفشان را به درستی انجام دهند. صحبت از محصولات دستکاری شده ژنتیکی یک کیلو و دو کیلو نیست که بگوییم قاچاق آمده است بحث حجم انبوهی از نیازهای کشور است اگرچه می تواند این نوع محصولات هم باشد.»

ضرروت مشخص کردن ایونت، نوع محصول و نوع دستکاری ژنتیکیدکتر منتظمی ادامه داد:« باید از موضوع کلان محصولات دستکاری شده ژنتیکی مِن بعد پرهیز شود. محصولات دستکاری شده ژنتیکی باید با ذکر ایونت،نوع محصول،نوع دستکاری بر روی آن باید در کمیته های تخصصی دستگاه های مربوطه طرح موضوع شود.به عنوان مثال باید ذرتی که به کشور می خواهد وارد شود ایونت آن و نوع دستکاری که بر روی آن انجام شده اعلام شود تا متخصصین و صاحب نظران از دستگاه های ذیربط بتوانند درباره آن اعلام نظر کنند. چرا در بحث دستکاری شده ژنتیکی دست به دامان فریب ها و حیله ها و بازی با کلمات می شویم اینها یکسری لفاظی است.»

وی تاکید کرد:« ما علم را نباید به سخره بگیریم دستکاری ژنتیکی محصولات یک تکنولوژی است ضمن اینکه از آن استفاده می کنیم باید برای قانون و مردم احترام قائل شویم و باید ایونت و نوع محصول دستکاری شده مشخص باشد. شاید بیش از 70 ایونت ذرت در دنیا تولید و اپرو شده اما اونی که تجاری شده و امن ترین است و از نظر طی ارزیابی مخاطرات ایمنی زیستی قابل قبول تر است را باید صاحب نظران دستگاه های ذی صلاح در موردش تصمیم گیری کنند.»

محصولاتی که میتوانند اکوسیستم منطقه و کشاورزی یک کشور را برهم زندوی در پاسخ به اینکه یعنی این احتمال می رود که نوعی از ذرت دستکاری شده ژنتیکی که اختلاف نظربر روی سِیف بودن آن وجود دارد به کشور وارد شود؛گفت:« بله دقیقا.ممکن است ذرتی که دستکاری شده ژنتیکی است که در سطح بازار دنیا که اپرو شده و در سایت BCH به ثبت رسیده ولی برای اکوسیستم های دیگر استفاده اش رد شده باشد. از بالای 70 ایونت ذرتی که دستکاری شده ژنتیکی است همه آن مجاز به تولید نیست.در ارزیابی مخاطرات زیست محیطی برخی ذرت ها دیدند که مشکل دارند و می توانند اکوسیستم منطقه و کشاورزی یک کشوری را برهم زنند ولی در کنار آن ایونتی هایی از ذرت معرفی شدند که کم خطرترند. ما قطعا باید طبق قانون به دنبال ایونت هایی برویم که قانون تصریح کرده و دستگاه های اجرایی ذی صلاح باید در حوزه خودشان رعایت کنند.»

ناهماهنگی بین دستگاه های متولی محصولات دستکاری شده ژنتیکیدکتر منتظمی در پاسخ به اینکه چرا هرکدام از وزارتخانه های متولی به عنوان مثال وزارت جهاد کشاورزی و یا وزارت بهداشت در مورد محصولات دستکاری شده ژنتیکی ساز خود را می زنند و به هشدارهای سازمان حفاظت از محیط زیست توجهی ندارند؟ آیا قانون نقص دارد؟ این ناهماهنگی ها به خاطر چیست؟ نحوه تعامل این دستگاه های متولی محصولات دستکاری شده ژنتیکی با یکدیگر به چه صورتی است؛ گفت:« خوشبختانه قانون تفکیک وظایف هریک از دستگاه های متولی را به صورت کاملا شفاف ذکر کرده است. این اختلاف نظرهایی که بین دستگاه ها پیش می آید یا تعاملی نیست که یک دیدگاه واحدی در این حوزه وجود داشته باشد کم لطفی دستگاه ها به شورای ملی ایمنی زیستی و کم لطفی به دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی است که خودشان هم عضو آن هستند.»

وی ادامه داد:« دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی به منظور تعیین راهکارهای درست برای پیشبرد قانون جلسات تخصصی برگزار می کند.هیچ موقع دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی بر این هدف نیست که آیین نامه ای تصویب کند که مانع ورود،تولید و حتی مصرف محصولات دستکاری شده ژنتیکی شود بلکه بر این بوده که قانون درست اجرا شود و بین دستگاه ها تعامل خوبی وجود داشته باشد. هدف این است که یک روش و سیاستی اتخاذ شود که اگر قرار است محصول خاصی وارد کشور شود همه دستگاه ها در کنارهم طبق قانون باید در حوزه مربوطه اعلام نظر کنند و نظارت کنند بر مجوزی که داده اند و وظایفشان را به درستی انجام دهند اگر تعامل با دبیرخانه بیشتر شود بین خود دستگاه ها هم روند تعامل بیشتر خواهد بود.»

وی در پاسخ به اینکه قرار است برنج تراریخته به صورت انبوه در کشور تولید شود آیا به شما اطلاعی داده اند که نتیجه آزمایشات بر روی آنچه بوده که می خواهند تولید انبوه آن را هم در دستور کار داشته باشند؛گفت:« اینکه نتایج آزمایشات بر روی برنج های تراریخته باید به دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی مرتبط شود خیر اینطور نیست. دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی وظیفه هماهنگی و نظارت بر اجرا طبق دستور ریاست محترم شورای ملی را بر عهده داردولی هیچگونه مجوزی را دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی صادر نمی کند بلکه وظیفه نظارت،هماهنگی و ارزیابی مخاطرات با خود دستگاه های ذی صلاح است.»

عدم نظرخواهی درباره تولید و واردات محصولات یعنی تفسیر به رای قانوندکتر منتظمی ادامه داد:« اگر قرار است وزارت جهاد کشاورزی تحت هر شرایطی هر محصول دستکاری شده ای را به زیر کشت انبوه برساند حتما باید نقطه نظرات سازمان حفاظت از محیط زیست در خصوص ارزیابی مخاطرات زیست محیطی وهمچنین نظرات وزارت بهداشت را در خصوص مصرف انسانی اش داشته باشد اگر دوستان غیر این انجام می دهند یعنی قانون را تفسیر به رای می کنند و نمی خواهند تابع قانون باشند که قطعا باید پاسخگو هم باشند.همچنین هر محصول دستکاری شده ژنتیکی که بخواهد به کشور وارد شود باید پروسه قانونی خود را طی کند. امیدواریم بتوانیم هماهنگی را بین دستگاه ها داشته باشیم که به نص صریح قانون احترام بگذارند و عمل کنند.»

وی در پاسخ به اینکه وزارت بهداشت می گوید می خواهد با واردات محصولات دستکاری شده ژنتیکی به کشور بر روی آنها نظارت داشته باشد، اما تاکنون محصولاتی که به کشور واردات شده است هیچ برچسبی نداشته است و مردم آن را مصرف می کنند. پس چطور میخواهد نظارت خود را اعمال کند؛گفت:« شاید یک جایی در قانون ما دیده نشده است که الزام آور شود اینکه محصولات تجاری که احتمالش هست دستکاری شده باشد به کشور وارد بشود و واردکننده ملزم باشد که اطلاع دهد.متاسفانه تفسیر از این قسمت از قانون این است که وابسته به نظر واردکننده است و خوداظهاری نیست در حالی که ما عضو پروتکل کارتاهنا هستیم.»

گمرک درباره محصولات وارداتی از وزارت جهاد کشاورزی استعلام بگیردمنتظمی ادامه داد:«کشور صادر کننده از طریق BCH باید به کشور واردکننده اعلام کند این محصولی که شما دارید وارد می کنید به کشورتان دستکاری شده ژنتیکی است با فلان ایونت و فلان مشخصات. یعنی جزئیات محصول را باید اعلام کند که متاسفانه به هر دلیلی واردکننده اسناد واردات را درست و منطقی و قانونی طی نمی کند اما این مشکل هم راهکار دارد. گمرک می تواند این محصولات شاخصی را که در کشورهای مبدا به صورت دستکاری شده ژنتیکی تولید می شوند بلافاصله از دستگاه های مربوطه استعلام کند. یعنی اگر ذرتی از مبدا برزیل می خواهد وارد کشور شود چه بنویسد GMO هست یا نه گمرک می تواند از وزارت جهاد کشاورزی درباره آن استعلام کرده و نظارت دقیق و نمونه برداری و پایش شود که این محصول به چه دلیلی به کشور وارد می شود، کجا می خواهد برود و به چه استفاده ای می خواهد برسد. آنجا دیگر برچسب گذاری لازم الاجراست و باید برچسب روی محصولات نصب شود.»

عدم برچسب گذاری محصولات دستکاری شده ژنتیکی به بهانه افزایش هزینه مصرف کنندگان

وی در واکنش به اظهارات اخیر دکتر بهزاد قره یاضی- مسئول مرجع ملی ایمنی‌زیستی درباره برچسب گذاری محصولات تراریخته در کشور که عنوان کرده به دلیل اینکه برچسب گذاری این محصولات هزینه های بالایی دارد و مصرف کنندگان باید هزینه آن را بدهند این کار اخلاقی نیست؛گفت:« اصلا اینطور نیست. در بند ب ماده 7 قانون و آیین نامه ای که اخیرا در مهرماه ابلاغ شد آمده که اگر هر فردی بخواهد مخالف قانون عمل کند باید پاسخگو باشد. وقتی ماده غذایی دستکاری شده ژنتیکی وارد بازار می شود ومی خواهد به مصرف مستقیم انسان برسد؛ قطعا قانون صریح جمهوری اسلامی ایران است که باید برچسب گذاری انجام شود و باید شهروند ایرانی بداند که چه محصولی استفاده می کند و باید حق انتخاب به وی دهیم.»

در جایگاهی نیستیم که برای مردم تعیین تکیف کنیم وی در پایان تاکید کرد:« ما در جایگاهی نیستیم که برای مردم تعیین تکیف کنیم. ما نمی توانیم برای مردم مصرف این محصولات را الزامی کنیم و نباید به عنوان مثال چون من تصمیم گیرنده می گویم این محصولات اجازه ورود به بازار را دارند پس همه باید از این محصولات استفاده کنند. شهروندان حق انتخاب دارند و طبق قانون است کسی حق ندارد حق انتخاب شهروندان را از آنها بگیرد.

ویدیو مرتبط :
محصولات دستکاری شده ژنتیکی؛ آری یا نه !