مگاپیکسل، دیافراگم و ... یعنی چه؟

دیجیاتو/ شاید شما هم تاکنون متوجه شده باشید که هنگام معرفی تلفن های هوشمند، علاوه بر مگاپیکسل، عدد دیگری نیز به عنوان ضریب F یا میزان گشودگی دهانه لنز یا همان دریچه دیافراگم، به عنوان نشانه ای از کیفیت تصویربرداری دستگاه اعلام می شود.
شاید شما هم تاکنون متوجه شده باشید که هنگام معرفی تلفن های هوشمند، علاوه بر مگاپیکسل، عدد دیگری نیز به عنوان ضریب F یا میزان گشودگی دهانه لنز یا همان دریچه دیافراگم، به عنوان نشانه ای از کیفیت تصویربرداری دستگاه اعلام می شود، اما احتمالاً نمی دانید این موضوع چه تاثیری در عملکرد عکاسی دستگاه دارد و تا چه میزان هنگام انتخاب تلفن هوشمند باید آن را مورد توجه قرار داد.

گشادگی دهانه ی لنز چیست و ضریب اف چه تاثیری در کیفیت دوربین تلفن هوشمند خواهد داشت؟
به طور خلاصه، aperture یا دریچه دیافراگم به همان پره های دایره شکل اشاره دارد که در پشت لنز تعبیه شده اند و به عبارت دیگر در دهانه ی لنز قرار دارند. اگر هنگام فشار دادن دکمه شاتر به درون لنز نگاه کنید، این پره ها را برای لحظاتی مشاهده می کنید که باز شده و اجازه می دهند نور از درون لنز، به سنسور داخل بدنه دوربین برسد.

گشادگی دهانه ی لنز چیست و ضریب اف چه تاثیری در کیفیت دوربین تلفن هوشمند خواهد داشت؟
در حقیقت می توان عملکرد این دریچه را به عنبیه و مردمک چشم تشبیه کرد که با گشاد و تنگ شدن، میزان نوری که به شبکیه چشم می رسد را تعیین می کنند.
بر همین اساس می توان گفت که هرچقدر قابلیت گشودگی پره های دیافراگم لنز بیشتر و سوراخ ایجاد شده بزرگتر باشد، نور بیشتری نیز به سنسور دوربین دستگاه رسیده و این موضوع، به بهبود کیفیت عکاسی خصوصاً در شرایط کم نور منجر خواهد شد.
ضریب اف نیز در حقیقت همان عددی است که اندازه ی باز شدن دهانه ی لنز (دریچه ی دیافراگم) اشاره دارد و برای مثال به شکل f/2.0 نمایش داده می شود. برای محاسبه این عدد لازم است فاصله کانونی و قطر دریچه دیافراگم دوربین را بدانید که از تقسیم آنها بر یکدیگر ضریب اف به دست خواهد آمد.
اینکه ضریب اف از تقسیم فاصله کانونی بر قطر دهانه لنز حاصل می شود به این معنی است که هرچقدر عدد اف بالاتر باشد، از کوچکتر بودنِ سوراخِ حاصل از باز شدنِ پره های دیافراگمِ لنز حکایت دارد.
این موضوع در نهایت به کاهش نوری که به سنسور دوربین می رسد و اخلال در کیفیت تصویر منجر خواهد شد و به همین دلیل است که تولید کنندگان تلاش می کنند میزان گشودگی دیافراگم دوربین محصولات خود را افزایش دهند و اگر تلفن های هوشمند ساخته شده در سالهای اخیر را با یکدیگر مقایسه کنید، این روند را مشاهده خواهید کرد.

در این قسمت بد نیست بدانید که ضریب های استاندارد، بخشی از یک تصاعد هندسی هستند و بر همین اساس، ترتیب افزایش یافتن آنها به این شکل خواهد بود:

گشادگی دهانه ی لنز چیست و ضریب اف چه تاثیری در کیفیت دوربین تلفن هوشمند خواهد داشت؟
اما حالا که معنای میزان گشودگی دهانه لنز یا همان دریچه دیافراگم و اعداد ضریب اف را می دانیم، می توانیم مباحث تئوری را کنار گذاشته و در مورد تاثیر نهایی این موضوع در دنیای واقعی بیشتر صحبت کنیم.
برای مثال بد نیست بدانید که عکاسان، قابلیت تغییر Aperture یا میزان گشودگی دریچه دیافراگم در دوربین های حرفه ای را برای کنترل عمق میدان (تعیین محدوده فوکوس در عکس) و ثبت تصاویری خلاقانه به کار می گیرند.
برای درک بهتر لازم است بدانید که هرچقدر ضریب اف عدد کوچکتر و در نتیجه میزان گشودگی دریچه دیافراگم بیشتر باشد، نقطه فوکوس در عکس نیز می تواند کوچکتر تعیین گردد.

گشادگی دهانه ی لنز چیست و ضریب اف چه تاثیری در کیفیت دوربین تلفن هوشمند خواهد داشت؟
برای مثال اگر بخواهید سوژه ی تصویر واضح و زمینه محو باشد، می توانید با ضریب F/1.8 از آن عکاسی کنید، اما اگر بخواهید زمینه ی تصویر نیز واضح ثبت شود لازم است بسته به شرایط محیط، ضریب بالاتری مثل F/8 را مورد استفاده قرار دهید.

گشادگی دهانه ی لنز چیست و ضریب اف چه تاثیری در کیفیت دوربین تلفن هوشمند خواهد داشت؟
ضریب اف علاوه بر این، با سرعت شاتر نیز ارتباط دارد، چرا که در صورت بالا بردن این مقدار (که به کوچکتر شدن میزان گشودگی دهانه لنز منجر می شود)، ثبت عکس واضح، با سرعت شاتر بالا از سوژه های سریع، ساده تر خواهد بود.

گشادگی دهانه ی لنز چیست و ضریب اف چه تاثیری در کیفیت دوربین تلفن هوشمند خواهد داشت؟
البته باید توجه داشته باشید همانطور که توضیح دادیم این موضوع در مورد دوربین های حرفه ای مثل DSLR یا مدل های بدون آینه و برخی نمونه های کامپکت گران قیمت صدق می کند، چرا که در اکثر تلفن های هوشمند، ضریب اف روی یک عدد ثابت است و امکان تغییر آن توسط کاربر وجود ندارد.
علاوه بر این، سنسور کوچک و لنز عریض تر تلفن های هوشمند، دو خصوصیتی هستند که موجب می شوند ثبت تصاویر با عمق میدان کم و زمینه ی محو، به مراتب دشوار تر باشد و همین موضوع، از اهمیت قابلیت ایجاد تغییر در ضریب گشودگی دریچه دیافراگم را خواهد کاست.
شاید شما هم تاکنون متوجه شده باشید که هنگام معرفی تلفن های هوشمند، علاوه بر مگاپیکسل، عدد دیگری نیز به عنوان ضریب F یا میزان گشودگی دهانه لنز یا همان دریچه دیافراگم، به عنوان نشانه ای از کیفیت تصویربرداری دستگاه اعلام می شود، اما احتمالاً نمی دانید این موضوع چه تاثیری در عملکرد عکاسی دستگاه دارد و تا چه میزان هنگام انتخاب تلفن هوشمند باید آن را مورد توجه قرار داد.
در هر حال، چه امکان تغییر آن وجود داشته باشد چه نباشد، باید بدانید که ضریب اف پس از اندازه ی سنسور، یکی از مهمترین خصوصیاتی است که در کیفیت عکاسی تلفن های هوشمند تاثیر خواهد داشت، حتی بیشتر از عدد مگاپیکسل و قابلیت هایی پیشرفته مثل لرزشگیر اپتیکال.
برای مثال شرایط کم نور را در نظر داشته باشید که نقطه ضعفِ دوربینِ تلفن های هوشمند به شمار می رود، در حالی که هرچه میزان گشودگی دهانه لنز بیشتر (ضریب اف عدد کوچکتری باشد) و سرعت شاتر بالاتر باشد، تصاویر در شرایط کم نور، با کیفیت مناسبتر و نویز کمتر به ثبت خواهند رسید.

گشادگی دهانه ی لنز چیست و ضریب اف چه تاثیری در کیفیت دوربین تلفن هوشمند خواهد داشت؟
البته در این حالت، تاثیر لرزشگیر اپتیکال یا همان OIS را نیز نباید فراموش کرد که به واضح تر ثبت شدن تصویر در شرایط کم نور منجر می گردد، اما هنگام عکاسی از سوژه های متحرک و برای استفاده از سرعت شاتر بالا، این میزان گشودگی دریچه دیافراگم است که کیفیت عکس را مشخص خواهد کرد. (اهمیت چنین خصوصیتی از این جهت بیشتر می شود که در تلفن های هوشمند عموماً امکان بهره گرفتن از ISO های بالا نیز وجود ندارد)
همانطور که گفتیم، وجود لنز با زاویه عریض و سنسورهای کوچک در دوربین تلفن های هوشمند دو خصوصیتی است که ثبت تصاویر با عمق میدان کم را دشوار می کند، اما بد نیست بدانید که حتی با تلفن های هوشمند هم اگر از فاصله نزدیک از سوژه ای عکاسی کنید، تصویر با عمق میدان کم و زمینه محو به ثبت خواهد رسید و این همان موضوعی است که هرچه ضریب اف دستگاه عدد کوچکتری باشد، انجام آن ساده تر خواهد بود (و تصاویر شما در اینستاگرام جلوه حرفه ای تری داشته و بیشتر مورد استقبال قرار خواهند گرفت!).

گشادگی دهانه ی لنز چیست و ضریب اف چه تاثیری در کیفیت دوربین تلفن هوشمند خواهد داشت؟
پس تا اینجا متوجه شدیم که ضریب اف پایین و گشادگی دهانه لنز یا دریچه دیافراگم بالاتر چه تاثیرات مثبتی در تجربه عکاسی تلفن های هوشمند خواهند داشت، اما کدام مدل های موجود در بازار عملکرد بهتری از این نظر ارائه می کنند؟
تا مدتی پیش، F2.4 بین تلفن های هوشمند موجود در بازار، ضریب اف مناسبی به حساب می رفت، اما در حال حاضر میزان گشودگی دریچه دیافراگم یک موبایل باید رقمی بین F1.9 تا F1.7 باشد که در زمره نمونه های مناسب از این نظر قرار گیرد.
برای نمونه می توان به LG G5 با F1.8 یا Galaxy S7 و نسخه Edge این تلفن هوشمند اشاره کرد که از ضریب F1.7 برخوردار است و پرچمداران پیشین این دو شرکت را نیز می توان با وجود گذشت یکسال هنوز در میان مدل های کاملاً قابل قبول ارزیابی کرد.
اما اگر اعتقاد دارید آیفون های ساخت اپل استانداردی در حوزه عکاسی با موبایل هستند و در مورد عدم اشاره به آنها سوال می کنید، لازم است بدانید که این خانواده محصولات از این نظر عملکرد چندان مناسبی ندارند.
برای مثال می توان به هر سه محصول آخر این شرکت یعنی آیفون 6S Plus، S6 و SE اشاره کرد که همگی دارای لنز نه چندان سریع و ضریب F2.2 هستند و سازنده این نقاط ضعف را از طریق پردازش های ثانویه نرم افزاری به شکل مناسبی مرتفع کرده تا کاربر آن را احساس نکند.

گشادگی دهانه ی لنز چیست و ضریب اف چه تاثیری در کیفیت دوربین تلفن هوشمند خواهد داشت؟
بر اساس مطالب مطرح شده می توان اینگونه نتیجه گرفت ک