محمد صادق کوشکی: فضای حاکم بر سینمای ایران دوری گزیدن از دین شده است

مهر/ محمد صادق کوشکی نویسنده کتاب «آفتاب و آئینه» بیان کرد فضای حاکم بر سینمای ایران دوری گزیدن از دین است.
عصر روز گذشته یکشنبه ۲۵ بهمن ماه، محمد صادق کوشکی در ادامه سلسه نشست‌هایی که در پنجمین هم‌ اندیشی سینما انقلاب برگزار شد با اشاره به نگارش کتاب «آفتاب و آئینه» گفت: این کتاب درباره پژوهش‌هایی است که درباره ارتباط میان دین و سینما انجام داده‌ام؛ با توجه به اینکه دین مجموعه‌ای از دیدگاه‌ها و نگرش‌ها است و می‌تواند بر روی نگاه‌ها اثرگذار باشد و حتی روی آن‌ها تغییر ایجاد کند.
وی ادامه داد: سینمای ایران پس از انقلاب مجموعه‌ای از چند نطفه در کنار یکدیگر است. جریان بدنه و حاشیه‌ای که در سینمای قبل از انقلاب وجود داشته می‌توان در کنار هم دید اما عملا آن‌هایی که مبتذل‌ساز قبل از انقلاب بودند، حذف شدند و آن‌هایی که آن زمان در حاشیه بودند، باقی ماندند و امروز استاد شده‌اند.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: این عده بعد از انقلاب خودشان را تکثیر می‌کنند و باز هم دیده می‌شوند. این سینماگران که غالب سینمای کشور شدند و نسل دوم آن‌ها هم امروز وارد جریان سینما شده اند، نکته‌ بارزی دارند که انقلاب را نادیده می‌گیرند یا محدود می‌بینند و یا اگر هست نشانه‌های منفی دارد. البته در این سینما کارهایی هم هست که به انقلاب توجه می‌کند، مانند آثار ابراهیم حاتمی‌کیا که در اقلیت هستند.
وی همچنین بیان کرد: نکته بعدی نگاه حداقلی است که به دین وجود دارد. در سینمای ایران دین امری حاشیه‌ای، سنتی و در بسیاری از اوقات منفی است. خیلی کم اتفاق می‌افتد که دین امری مثبت و ثمربخش باشد. بعضا می‌خواهند رگه‌های روشنفکری به دین بدهند و دین سکولاری را به نمایش بگذارند. همچنین دین تحریف شده و تنها کاربردی آرامش بخش و معنوی دارد.
کوشکی در بخشی از صحبت‌هایش گفت: اولین کاری که دین می‌تواند برای سینما انجام دهد، این است که سینما را به حقیقتی که وجود داشته است، نزدیک کند. همین حالا اگر کسی بیاید فیلم‌های ۳۷ سال گذشته این کشور را ببیند، اصلا فکر نمی‌کند که انقلاب در ایران اتفاق افتاده و برایش نا آشنا است.
وی ادامه داد: پرشکوه‌ترین و جدی‌ترین حادثه فرهنگ کشور ما عاشورا است، حادثه‌ای که عمومی و فراگیر است و اکثریت جامعه را درگیر می‌کند، حالا باید ببینیم که این موضوع چقدر در سینمای ایران ما دیده می شود، البته به جز صحنه‌هایی مثل نذری دادن.
نویسنده کتاب «آب و آئینه» توضیح داد: اگر از سینمای آمریکا کلیسا را حذف کنیم، ۴۰ درصد از سینمای آن‌ها را حذف کرده‌ایم اما در ایران سهم خیلی کمی را دین و مسجد تشکیل می‌دهد چون سینمای ما واقع ‌بین نیست.
کوشکی همچنین با اظهار اینکه احساس مسئولیت به جامعه اثر دیگری است که دین بر سینما دارد، یادآور شد: هالیوود به حس وطن پرستی آمریکایی‌ها برمی‌گردد و ادای دین می کند یا بر اساس جنگ جهانی دوم فیلم می‌سازد و از خودش دفاع می‌کند، در حقیقت سینمای آمریکا در خدمت جنگ و در خدمت امور مقدس است.
وی در بخشی از صحبت‌هایش با تاکید بر اینکه در کشور خودمان داستان‌های ملودرام زیادی داریم، توضیح داد: وقتی کتاب «دا» را معرفی کردند و این اتفاق حداقل بعد از دو دهه از جنگ رخ داد، دوستان اهل سینما آن را خواندند و خودشان می‌گفتند که ما نمی‌دانستیم چنین خبرهایی در جنگ بوده است، به همین دلیل ناآگاهی آثار انقلاب و دفاع مقدس در سینما دیده می‌شود.
این استاد دانشگاه بیان کرد: آدمی که دین ندارد، احساس مسئولیت هم ندارد. اگر سینمای ایران گام‌هایی را به سمت دین بردارد، مشکلات کم می شود. فضای حاکم بر سینمای ایران دوری گزیدن از دین است.
کوشکی با عنوان اینکه باید الگوسازی در سینمای ایران اتفاق بیفتد، بیان کرد: با توصیف دقیق واقعیت باید الگوسازی‌هایی کرد، همان طور که در سینمای دنیا قهرمان سازی می‌کنند، ما نیاز به الگو داریم، مانند معصومین و شهدا. سینمای ما در ساخت الگو ناقص بوده، چون باید آن‌ها را از واقعیت‌ها بدست آورد، اما سینمای ما از واقعیت دور بوده است.
وی در بخش دیگری ازصحبت‌هایش تاکید کرد: درد سینمای ما فیلمنامه و هنرمندان بی دغدغه نیست، سینمای ایران از یک حقیقت مسلم به نام دین فرار می‌کند و فاصله می‌گیرد و تا زمانی‌که شرایط این طور باشد، هربار تقصیر را به گردن یک چیز می‌اندازیم.
کوشکی در پایان با اشاره به برگزاری جشنواره فیلم «عمار» گفت: تفاوت جشنواره «عمار» با جشنواره فجر در دین است، دین برای آن‌ها مهم است و در همین شرایط اگر به بودجه آثار حاضر در این دو جشنواره نگاه کنیم، کاملا خنده دار است.



منبع: مهر