سرمقاله مردم سالاری / نگاهی به جایگاه دیپلماسی انرژی در روزگار پساتحریم...

سرمقاله مردم سالاری / نگاهی به جایگاه دیپلماسی انرژی در روزگار پساتحریم...

مردم سالاری/ « نگاهی به جایگاه دیپلماسی انرژی در روزگار پساتحریم... » عنوان یادداشت روز روزنامه مردم سالاری به قلم مجید سلیمی بروجنی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:

ایران صاحب چهارمین ذخایر نفت و بزرگترین ذخیره گاز طبیعی جهان می‌باشد. به بیان ساده می‌توان گفت در هیچ جای این کره خاکی، گوهری با ارزش‌تر از منابع انرژی ایران وجود ندارد. چندی پیش شاهد نهایی شدن توافق هسته‌ای ایران و غرب بودیم.
سرمایه‌گذاران و شرکت‌های بزرگ نفتی همیشه به دنبال شرایط مساعد ورود به بازار ایران بوده‌اند و این روزها و با آغاز شدن رفع تحریم‌ها، شاهد ورود هیات‌های مختلف خارجی برای مذاکره جهت ورود به پروژه‌های نفت و گاز کشورمان هستیم.
باید اعتراف کنم که تحریم‌های چند سال اخیر، صدها میلیارد دلار خسارت به صنعت نفت، گاز و پتروشیمی ایران تحمیل کرده است. دیپلماسی انرژی به عنوان یکی از شاخه‌های دیپلماسی اقتصادی، نقشی تعیین‌کننده در اقتصاد جهانی معاصر دارد که همواره یکی از مهمترین موضوعات مورد توجه سیاستمداران در کشورهای مختلف بوده است. در دوران حاضر از دیپلماسی اقتصادی و به طور خاص دیپلماسی انرژی به عنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف استراتژیک و سیاسی استفاده می‌شود. می‌توان گفت که دیپلماسی انرژی به ایجاد فرصت‌های تعامل بین‌المللی در جهت حداکثرسازی منافع ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک کشورهای مربوط کمک کرده و اغلب کشورها تلاش می‌کنند با تکیه بر ابزار انرژی در جهت کاهش تهدیدات بین‌المللی گام بردارند. اکنون ضروریست که برای دیپلماسی نفت و گاز هوشمندانه و با دیدگاه‌ها بلند مدت، برنامه‌ریزی کنیم.
باید کارشناسان تحلیل کنند که ما باید به سمت بازار شرق برویم یا غرب؟ مدیران نفتی ما باید بپذیرند که اداره صنعت نفت و گاز به روش دهه‌های گذشته دیگر جوابگو نیست. ما باید قبول کنیم که بازارهای جهانی تغییرات بنیادین کرده‌اند. صنعت و اقتصاد نفت‌ دارای یک ماهیت بین‌المللی است و دارای ویژگی‌های خاص خودش است. دیپلماسی عمومی راهکار مناسبی برای مدیریت بین‌المللی آن نیست به علاوه بازار جهانی نفت دستخوش تحولات ساختاری مهمی شده است. گسترش و تعمیق نقش و تاثیرگذاری بازارهای کاغذی و سلف، نقش مشتقات و عوامل فراساختاری مانند تاثیرات نرخ ارزها، دگردیسی در نقش و جایگاه مراکز بورس و فاصله فزاینده بورس‌ها از نفت فیزیکی، برنت رو به اتمام است و نفت خام دوبی روزانه 100 هزار بشکه تولید دارد. دولتمردان، باید بپذیرند که ایران برای بازگشت به بازارهای جهانی کار دشواری پیش‌رویش دارد. ایران باید با بکارگیری یک دیپلماسی هوشمندانه، مرکز ثقل و گلوگاه انرژی منطقه و جهان شود.
باید به این نکته توجه داشته باشیم که دیگر فرصتی برای از دست دادن نداریم و کشورهای عربستان و عراق رقبای سرسختی برای ما در بازار نفت هستند. عربستان طی چند سال اخیر از ابزار نفت به خوبی استفاده کرده است. کشوری که هیچکدام از ابزارهای توسعه را نداشته، اما به کمک ذخایر نفتی‌اش، خود را میان 20 قدرت اقتصادی دنیا قرار داده است. عربستان با عرضه بیشتر خود در طول دوران تحریم ایران و همچنین مذاکرات هسته‌ای، تلاش نمود که کاهش نفت ایران را جبران نماید. یکی دیگر از اقدامات مهم در چارچوب دیپلماسی انرژی در دولت یازدهم، تلاش و برنامه‌ریزی برای بازنگری در قراردادهای نفتی و جذاب‌تر کردن آنها برای سرمایه‌گذاران خارجی بوده است. صنعت نفت و گاز ایران باید هر چه زودتر خود را برای شرایط پساتحریم آماده کند. موقعیت فعلی ایجاد شده در شرایط پساتحریم، امکان عملی کردن اصلاحات ساختاری مهم و ضروری را فراهم ساخته است. در حال حاضر همه بخش‌های اقتصاد ایران به دنبال جذب سرمایه‌گذار خارجی هستند و بسیاری از سرمایه‌گذاران و شرکت‌های بزرگ دنیا نیز ابزار علاقه‌ برای حضور در بازار ایران کرده‌اند.
غول‌های بزرگ نفت و گاز که به طور مستقیم با دولت و شرکت‌های دولتی وارد معامله شوند، طبیعتا تضمین کافی برای امنیت سرمایه‌هایشان را خواهند داشت پس باید برای سایر سرمایه‌گذاران که بخواهند به طور مستقل سرمایه‌گذاری کرده و یا با بخش خصوصی‌مان قصد همکاری دارند، نیز فضای کسب و کار را امن نشان دهیم. بدون شک رشد اقتصادی بدون ایجاد ساختارهای پولی و بانکی و فارغ از برنامه‌ریزی دقیق سم مهلک وضعیت اقتصادی فعلی است و به تعبیری باید از جهش نابخردانه و احساسی برای حرکت به سمت خود اتکایی شتابزده پرهیز کرد. صنعت نفت می‌تواند سهم بسیار بالایی را در رفع نابسامانی حاکم بر فضای کسب و کار و پایان دادن به انحصارات موجود و تقویت رقابت داشته باشد. اصلی‌ترین اقدامی که صنعت نفت باید در اولویت سیاست‌ها و برنامه‌های خود قرار دهد احیای «تولید ملی» با بهبود فضای کسب و کار به عنوان راهبرد است. قطعا باید فضای انحصاری موجود در فعالیت‌ها شکسته شود و تا زمانی که انحصارهای شکل گرفته در سال‌های اخیر برطرف نشود، بخش خصوصی وارد عرصه رقابت برابر نخواهد شد و اولویت را به خارج کردن منابع از کشور یا ورود به فعالیت‌های تجاری سودگرایانه خواهد داد. دولتمردان ما می‌بایست فضای ورود بخش خصوصی به عرصه کار و تلاش را مهیا سازند. تسلط نهادهای عمومی بر اقتصاد و فعالیت‌های انحصاری در کنار معافیت آنها از مالیات و عوارض باعث کاهش انگیزه فعالان بخش خصوصی شده است. ایران با توجه به اهداف سیاسی و اقتصادی و فشارهای ناشی از تحریم‌های سیاسی و اقتصادی بین‌المللی سعی دارد با گسترش حضور در بازار انرژی، خود را از انزوا برهاند و از طریق صادرات گاز ضمن کسب درآمد، منابع درآمد ارزی خود را متنوع کند.
همچنین پیوند اقتصادی ایران با اقتصاد دیگر کشورها، باعث ایجاد پیوندهای بیشتر امنیتی با کشورهای منطقه‌ای و جهانی شده و باعث افزایش امنیت جمهوری اسلامی ایران می‌شود. در نتیجه ایران می‌تواند، با استفاده از موقعیت‌های به وجود آمده، جایگاه خود را در منطقه ارتقا دهد و در معادلات سیاسی و اقتصادی منطقه‌ای تاثیرگذار باشد. بدون تردید آنچه دیپلماسی یک کشور را در عرصه‌های مختلف آن معنادار و موثر می‌سازد، برخورداری از ارتباط و تعامل با دیگر بازیگران در سطوح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است این ارتباطات به منزله فضای تنفسی برای یک موجود زنده است. اقتصاد ایران باید هر چه زودتر خود را با شرایط پساتحریم وفق دهد. ما نباید تنها به دنبال سهم از دست رفته ایران در بازارهای جهانی باشیم، ما باید یکی از مراکز ثقل قیمت‌گذاری نفت و گاز چه در منطقه و چه در جهان باشیم... موقعیت ژئوپلیتیک ایران همیشه ثابت و بی‌نظیر بوده است.

ویدیو مرتبط :
دیپلماسی انرژی کجاست؟!