استرس شب امتحان؛ کابوس دهه 60

justify;padding: 10px;">

زهرا داستانی در روزنامه ابتکار نوشت: شاید سال‌ها باشد که دیگر درد انگشت‌های ورم کرده و بوی کاغذ‌های کاهی و مزه اخم‌های معلم از خاطرمان رفته اما طعم شب بیداری و استرس‌های بی پایانش همچنان گریبان ما دهه‌ی شصتی‌ها را می‌گیرد.

هنوز هم خواب‌های آشفته‌ی شب‌های امتحان به سراغمان می‌آید حتی اگر سال‌ها باشد درس و مدرسه را بوسیده باشیم و بزرگ‌ترین امتحان زندگی‌مان شده باشد پاسخ‌گویی به چک‌های وصول نشده هرماه.

اکثر خاطرات دهه شصتی‌ها از مدرسه کلید می‌خورد.

از کلاس‌های سی نفره تا دست‌های گچی. هیچ دهه شصتی نیست که نشستن روی سکوی کنار کلاس و کیف‌هایی را که روی میز‌ها مثل سدی میان دانش‌آموزان در مواقع امتحان پشت سر هم قطار می‌شدند را فراموش کند.

رضا یکی از همان دهه شصتی‌هاست که هنوز از امتحان می‌ترسد و معلم کلاس سومش را فراموش نکرده است. او می‌گوید: «ما دهه شصتی‌ها اتفاقات زیادی را تجربه کرده‌ایم. هنوز هم امتحان جدول ضرب و ضربه‌های خط کش پشت دست‌هایم را فراموش نکرده‌ام. همین شد که از ریاضی متنفر شدم.

 بیش از خود امتحان معلم بود که باعث اضطراب ما می‌شد. تجسم آنچه که پس از امتحان در انتظار ما بود بیش از پیش آن را برایمان سخت می‌کرد» با وجود اینکه رضا همچنان دانشجو است و امتحان را تجربه می‌کند اما می‌گوید که حالا آنقدرها هم از امتحان نمی‌ترسد و پخته تر از گذشته با آن روبرو می‌شود.

درس بخوان

برای خانواده‌های ایرانی درس خواندن فرزندان اهمیت ویژه‌ای دارد. هر پدر و مادر ایرانی دوست دارد که فرزند درس‌خوانی داشته باشد و حتی گاهی برای آینده‌اش هم تصمیم گیری می‌کند. دهه شصتی‌ها خیلی خوب معنی این جملات را می‌دانند. با این حال که پویان همیشه چند روز قبل از امتحان به سراغ کتاب می رفته و یک برنامه ریزی برای روزهای قبل از امتحان داشته اما با همیشه با جمله معروف «درس بخوان» مادرش مواجه بوده.

 او می‌گوید: «نمی‌توانم بگویم که ترس از والدین باعث می شد به سراغ کتاب‌هایم بروم اما مادرم همیشه اصرار داشت که درس بخوانم و همیشه یک جمله در خانه معروف بود، «درس بخوان». این جمله اگرچه لازم بود اما استرس را هم به جانم می‌انداخت» «ما درس می خوانیم که نمره بگیریم» این یکی از جملات پویان است، جملاتی که شاید نشان از چیرگی نمره در نظام آموزشی ما دارد. او می‌گوید: «همیشه نتیجه اهمیت دارد و اگر کسی بگوید نمره مهم نیست، حرف بیراهی زده. من نه کلاس های تقویتی خاصی رفتم و نه معلم خصوصی داشتم.

اما محیط مدرسه و جوی که بین همکلاسی‌هایم بود مرا به درس خواندن تشویق می کرد. برای 20 میخواندم و بعد 17-18 می گرفتم. در کل فضای امتحان و آزمون خوب است. هرچند برگزار کنندگان تعریف مشخصی از امتحان و آزمون ندارند» پویان عقیده دارد: «امتحان واژه وحشتناکی است اما در نبودش معیاری برای ارزیابی دانش آموزان وجود ندارد» او می‌گوید: «نگاه غلط دبیران و معلمان به امتحان و امتحان گرفتن در وحشت دانش آموزان به امتحان تاثیر گذار است.»

دهه هفتادی‌ها: از امتحان لذت می‌بریم اما ...

امتحان دست بردار نیست، چه نسل دهه شصتی پشت نیمکت نشسته باشد و چه دهه هفتادی. با این وجود برای دهه هفتادی‌ها امتحان رنگ و بوی دیگری دارد. فصل امتحانات است یاسمین یکی از آن دهه هفتادی‌‌هاست که سوم دبیرستان را پشت سر می‌گذارد و در گیر و دار امتحانات ترم است . امتحاناتی که می‌تواند آینده‌اش را تحت تاثیر خود قرار دهد. تمام هم و غمش را برای ورود به رشته پزشکی دانشگاه شهید بهشتی گذاشته و معتقد است تا امتحان نباشد یادگیری کامل نمی‌شود.

او می‌گوید: «از امتحان دادن لذت می‌برم. نمره برایم مهم نیست اما کنکور اهمیت خود را دارد و آینده‌ام را رقم می‌زند» برخلاف او اما سیمین از استرس شب‌های امتحان می‌گوید و با صدایی که از دلهره امتحان فردا پر است می‌‌گوید: «فقط به نمره فکر می‌کنم» او دوم دبیرستان است و هنوز طعم امتحانات سراسری را نچشیده اما استرس معدل سال‌های بعدش را دارد. سیمین می‌گوید: «هرچند امتحان وسیله ارزشیابی ماست اما با تاثیر نمره برای ورود به دانشگاه موافق نیستم.

 هر مدرسه‌ای شیوه تدریس خود را دارد و جداگانه امتحان می‌گیرد و سوال طراحی می‌کند. برای من که در یک مدرسه نمونه دولتی درس می‌خوانم امتحانات سخت‌تر از دانش‌آموزانی خواهد بود که در مدارس دولتی تحصیل می‌کنند. به همین خاطر اکثر نمرات دانش‌آموزان مدارس نمونه دولتی پایین‌تر از دانش‌آموزان دیگر است.» دهه هفتادی‌ها روزهای پی تلاطمی را پشت سر می‌گذارند.

روزهایی که امتحانات بخشی از آینده‌اشان را رقم می‌زنند. با تغییر شیوه آموزشی و نحوه ارزیابی دانش آموزان این نمرات امتحانی آنهاست که برای ورود یا عدم ورود به دانشگاه تصمیم گیری می‌کنند. براساس مصوبه سومین جلسه شورای سنجش و پذیرش دانشجو سال ۱۳۹۳ سوابق تحصیلی دانش آموزان به میزان ۲۵ درصد و با تاثیر قطعی در گزینش نهایی آزمون سراسری سال ۱۳۹۴ اعمال شد و سال آینده اولین سالی خواهد بود که سوابق تحصیلی علاوه بر تاثیر مثبت، تاثیر منفی نیز بر ورود دانش‌آموزان به دانشگاه خواهد داشت.

با این حال گرچه از یک سو بر اهمیت نمرات امتحانی در مدارس افزوده می‌شود اما آمار نشان می‌دهد که از یک میلیون و ۳۰۰ دانش آموزی که در امتحانات نهایی سال گذشته شرکت کردند، ۸۰ درصد با میانگین نمره ۱۲ قبول شدند. برخی از کار شناسان آموزشی افت تحصیلی را پایین بودن کیفیت درآموزش و پرورش می دانند اما برخی دیگر جدا از  این مسئله ورود دانش آموزان به فضای مجازی و سرگرم شدن در شبکه های اجتماعی و بازی های اینترنتی را هم بی تاثیر بر افت تحصیلی نمی دانند.

با این حال باید دید که کارشناس آموزشی چه سرنوشتی را برای دانش آموزان در سال‌های بعد رقم می‌زنند.

ویدیو مرتبط :
چگونه استرس اضطراب شب امتحان را کم کنیم+فیلم ویدیو کلیپ