کارآفرینی، نجات بخش صنعت گردشگری

دولت و نظام آموزشی نمی تواند نجات بخش صنعت گردشگری کشور باشد. نظام آموزشی، اداری و زیر مجموعه های آن، برنامه ای برای بهره برداری از این صنعت ندارد. به جای آموزش باید بر مهارت افزایی تاکید کرد و به توسعه کارآفرینی در این صنعت دلخوش بود.

همایش بررسی ظرفیت های کارآفرینانه حوزه های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، سه شنبه 21 اردیبهشت 95 با مشارکت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی، گردشگری استان تهران، انجمن علمی هنرهای تجسمی ایران، اتحادیه صنایع دستی استان تهران، همکاری هسته نوآور کسب و کار هنر آفرین در دانشگاه پیام نور استان تهران واحد جنوب برگزار شد.

علی جمشیدی، ریاست دانشگاه پیام نور استان تهران بر کارآفرینی به عنوان اهرم اقتصاد مقاومتی تاکید کرد و گفت: متاسفانه 80 درصد از بودجه کشور صرف هزینه های جاری و بدنه ی دولتی کشور می شود و نتیجتا بیکاری به عنوان دغدغه اصلی کشور جز با کارآفرینی به منظور فراهم ساختن بسترهای شغلی ممکن نیست.

حیدر جهانبخش، ریاست بخش هنر و معماری دانشگاه پیام نور در این همایش بیان کرد: با تبیین نسبت بین هنر، فرهنگ، میراث فرهنگی، توسعه اقتصادی و کارآفرینی از طریق ابعاد نظری و عملیاتی در بستر و زمینه کشور، قبل از هر چیز باید مدل هایی را برای کارآفرینی ارائه دهیم. چنانچه این مدل ها از بیرون بخواهد وارد کشور شود، مطمئنا نتیجه خوشایندی برای کشور به بار نخواهد آورد. تنها مدل های درون زا است که می تواند به توسعه درون زای کشور کمک کند.

وی ادامه داد: امروزه کشورها می توانند تنها با بینش و نگرش خود کل جهان را تحت تاثیر قرار دهند؛ توسعه و قدرت تاثیرگذاری بر دنیا، بدون تحول بنیادین در نگرش های کلی سیستم در ابعاد عمومی و اختصاصی ممکن نیست. امروز این تحول بر عاملی به عنوان کارآفرینی مبتنی شده و بدیهی است که می تواند یک توسعه درون زا و اقتصاد مقاومتی را شکل دهد.

ریاست بخش هنر و معماری دانشگاه پیام نور تصریح کرد: آمارها و ارقام نشان می دهد که ما نتوانسته ایم در حوزه های مختلف به ویژه در حوزه های اقتصادی، موفقیت های مورد نیاز را به دست بیاوریم. برای این اتفاق تنها یک دلیل می توان ذکر کرد. نگاه ما از بعد بینشی و نگرشی به حوزه کارآفرینی نگاه کامل و بالغی نبوده است. زیرا ما بر مبنای قابلیت ها و زیرساخت های این کشور عمل نکرده ایم و امروز اگر بخواهیم از دوران اقتصاد مدرن به اقتصاد مقاومتی، خلاق، کارآفرین و دارای رویش حرکت کنیم باید در بینش، نگرش و رویکردهای فرهنگی نسبت به موضوعات کارآفرینی تغییر ایجاد کنیم.

حسن الماسی، مدیر گروه گردشگری پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با اشاره به صنعت گردشگری به عنوان یکی از 3 صنعت پیشرو جهان گفت: سالیانه در دنیا یک میلیارد و 160 هزار نفر در بین کشورهای مختلف دست به سفر می زنند و به طور متوسط هر گردشگر هزار دلار خرج سفر خود می کند. با توجه به حجم بالای این جابه جایی انسانی و درآمد ناشی از آن، سهم ایران بسیار اندک و ناچیز است.

وی با اشاره به برخی از آمارها اظهار کرد: در سال گذشته، تعداد گردشگران ورودی به کشور 5 میلیون و 181 هزار نفر بوده که البته نسبت به سال های گذشته رشد چشم گیری داشته است؛ اما با این حال چیزی حدود 6 میلیون و 600 هزار ایرانی نیز از کشور خارج شده و برای بازدید به کشورهای دیگر رفته اند. این امر نشان از منفی بودن تراز گردشگری کشور دارد.

مدیر گروه گردشگری پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با تاکید بر ماهیت چند وجهی گردشگری تصریح کرد: 17 نوع گردشگری در کشور وجود دارد. از گردشگری فرهنگی، سلامت گرفته تا گردشگری مذهبی، دریایی، طبیعت گردی و بسیاری دیگر همگی نشان از ظرفیت های بالای کارآفرینی در حوزه گردشگری دارد؛ اما نباید فراموش کرد که گردشگری مقوله ای با ماهیت های مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، زیست محیطی، امنیتی، روابط بین الملل است. روابط بین المللی و امنیت حرف اخر را در توسعه گردشگری کشور می زند. بحران ترکیه در تامین امنیت گردشگران منجر به پایین امدن آمارهای گردشگری این کشور در سال جاری شد.

الماسی در شرح مفهوم اصلی کارآفرینی بیان کرد: کارآفرینی به معنی کارسازی و فعالیت زایی است که جز با تحریک هنر خلاقیت و نوآوری ممکن نیست. با کارآفرینی و ایجاد ایده ای جدید و نو در ارائه محصول و افزایش راندمان است که می توان ظرفیت های خالی گردشگری کشور را پر کرد.

وی در ادامه در بیان برخی از آمارهای مربوط به مراکز اقامتی کشور گفت: در کشور 3346 مرکز اقامتی با 479 هزار تخت و 17800 اتاق وجود دارد. این تعداد اماکن اقامتی با ظرفیت کمتر از 60 درصد به کار خود ادامه می دهند و 40 درصد ظرفیت انها همیشه خالی است. پر ساختن این ظرفیت های خالی جز با ایده های خلاقانه و کارآفرینانه محقق نخواهد شد. کارآفرینی تنها ایجاد یک مرکز اقامتی دیگر نیست بلکه ارائه خدمات اقامتی به گونه ای متفاوت و خلاقانه با حداکثر راندمان کاری است.

مدیر گروه گردشگری پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ادامه داد: در مطالعه ای که بر تدوین استراتژی صنعت گردشگری کشور انجام شد، عوامل موثر داخلی و خارجی و تهدید ها و فرصت ها در توسعه گردشگری استخراج و توسط مدیران عالی سازمانی و فعالین بخش گردشگری امتیاز دهی شد. نتایج این پژوهش نشان داد در حوزه های تکنولوژی و استفاده از امکانات و فناوری در تاسیسات گردشگری، حوزه های مالی و بودجه، کیفیت محصولات و خدمات، ترفیع، تبلیغات و بازاریابی محصولات و خدمات گردشگری، کانال های توزیع محصولات گردشگری با ضعف های جدی رو به رو هستیم.

الماسی در پایان گفت: متاسفانه در تمام سال های گذشته از ظرفیت های گردشگری کشور استفاده نشده است. زیرا همیشه جایگزینی برای کسب درامد به نام صنعت نفت وجود داشته است. از طرف دیگر این اقتصاد تک محصولی و پول زا بدنه دولت را در تمام این سال ها فربه و بزرگ ساخته و منجر شده حال که قیمت نفت کاهش یافته است دولت در تامین مالی این بدنه طویل و حجیم که به لطف فروش نفت ایجاد شده بود، ناکام برآید و برای حل مشکلات بودجه دست و پا بزند. نتیجتا دولت برای بحث اشتغالزایی نمی تواند کمکی کند. دقیقا در چنین زمانی نقش کارآفرینی گردشگری در اشتغالزایی دو چندان می شود.

مدیر گروه گردشگری پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خاطر نشان کرد: دولت و نظام آموزشی نمی تواند نجات بخش صنعت گردشگری کشور باشد. نظام اداری و زیر مجموعه های آن در کنار ادارات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و آموزش عالی برنامه ای برای بهره برداری از این صنعت ندارد. متاسفانه آنچه آموزش داده می شود به درد این صنعت نمی خورد. به جای آموزش باید بر مهارت افزایی تاکید کرد و به توسعه کارآفرینی در این صنعت چشم دوخت.