علوم انسانی مدرن از بی‌قدرتی رنج می‌برد/ علوم انسانی برخلاف برچسب‌ها کارآمد است

به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، نشست «تجربه ایرانی مواجهه با علوم انسانی مدرن» ساعتی پیش (26 اردیبهشت) با حضور غلامرضا ذاکری صالحی مدیر گروه مطالعات تطبیقی مؤسسه برنامه‌ریزی و آموزش عالی، نعمت‌الله فاضلی رئیس پژوهشکده مطالعات اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، حجت‌الاسلام علی پارسانیا و جمعی از اساتید علوم انسانی به همت گروه فرهنگ ایرانی پژوهشکده فرهنگ معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این پژوهشگاه آغاز شد. 

در ابتدای این نشست، ذاکری صالحی با بیان اینکه معتقد به نقد منصفانه علوم انسانی است نه تخطئه و شماتت آن، گفت: از آنجا که علوم انسانی یک نهال نوپا است، باید بیشتر به رویکرد سرمایه‌گذاری بدان نگاه کنیم، چرا که هنوز برخی بنیانگذاران رشته‌های علوم انسانی در ایران بین ما هستند.

وی با اشاره به اینکه هنوز 10 درصد از متون کلاسیک علوم انسانی را ترجمه کرده‌ایم، افزود: ما هنوز در مرحله استقرار علوم انسانی هستیم، بنابراین نمی‌توانیم ارزیابی دقیقی از آن داشته باشیم. تنها کاری که می‌توانیم انجام دهیم، این است که اقتباس‌مان را فعال کرده و به همراه نقد و نهضت ترجمه به توانمندسازی نهال نوپای علوم انسانی بپردازیم. 

وی با تأکید بر شدیدترین ممیزی‌ها در سراسر دنیا برای حوزه علوم انسانی توضیح داد: متأسفانه موج این ممیزی‌ها به داخل کشور نیز سرایت کرده است. در دهه 60 و 70 موج اسلامی‌سازی علوم انسانی، دهه 80 تا 90 موج بومی‌سازی و چند سالی است که موج سومی با رویکرد ممیزی علوم انسانی در قالب فنی مهندسی و با عناوین کاربردی، تجاری و فناوری‌سازی علوم انسانی ایجاد شده است.

ذاکری‌ صالحی در ادامه یادآور شد: با شاقول فنی مهندسی نمی‌توان علوم انسانی را ارزیابی کرد. ما امیدواریم پژوهشگاه علوم انسانی بتواند این موج را به چارچوب عقلانی و ساحل آرامش برساند. مشکل سال‌های اخیر، گریز از نظریه و نظریه‌پردازان در مجامع علوم انسانی است، همین باعث نوعی آشفتگی در عمل و الگوی توسعه آموزش عالی شده است.

مدیر گروه مطالعات تطبیقی مؤسسه برنامه‌ریزی و آموزش عالی با بیان اینکه جنبه‌های رهایی‌بخش علوم انسانی جای خود را به کارکردهای مدرن داده است، افزود: اگر نوبتی هم باشد، امروز نوبت توانمندسازی علوم انسانی است. علوم انسانی به شدت از بی‌قدرتی رنج می‌برد. از 37 طرح پژوهشی تصویب‌شده، فقط دو طرح در حوزه علوم انسانی بوده است، حال چطور توقع توانمندی علوم انسانی داریم؟ علوم انسانی مدرن در ایران حامل اندیشه‌های مدرن است، در عین حال، خود دانشگاه‌های ما هم دچار بحران هویت در همه حوزه‌ها است.

ذاکری صالحی با اشاره به کارکرد علوم انسانی در زمینه گسترش سهم شهروند مدرن، گفت: چنین چیزی با ایده تجاری‌سازی علوم انسانی جور درنمی‌آید، این جفا در حق علوم انسانی است، اگر ما در علوم انسانی سرمایه‌گذاری کنیم، به سمت کیفی‌سازی برویم، آن وقت خود به خود علوم انسانی کاربردی، بومی و جهانی می‌شود. پروژه بنده، صبوری، مدارا، فرهنگ سازی در علوم انسانی است.

وی در پایان عنوان کرد: علوم انسانی به بحران جامعه ایرانی فکر می‌کند، اما سایرین تصور می‌کنند که خودش بحران‌زده است، این تلقی نادرستی است. علوم انسانی امروز دچار تورم نقش است و مطالبات ما از آن، ناهمگون و نابجا است.

در ادامه این نشست نعمت‌الله فاضلی در زمینه مطالعات مردم‌شناسی در ایران معاصر مباحثی بدین شرح مطرح کرد: در ایران معاصر ما گفتمان‌های زیادی وجود دارد که از درون انسان ایرانی، با اصالت، خلاقیت و بدیع بیرون آمده است. برخی از این گفتمان‌ها شامل گفتمان روشنفکری، خلقیات ایرانیان، گفتمان فهم علم جدید و مطالعات فولکوریک و فرهنگ مردم است.

وی افزود: علوم انسانی در ایران معاصر، برخلاف برچسب‌های نادرست و ارزیابی نشده، بسیار کارآمد، سودمند و تأثیرگذار بوده است. وقتی در لابلای سنت‌های بومی، قصه‌ها و داستان‌ها رصد می‌کنیم، اگرچه ما خیلی نواقص داریم و به حد کافی توسعه نیافته‌ایم، اما همان مقدار هم یکی از ارکان تاریخ معاصر ما بوده است.

انتهای پیام/

ویدیو مرتبط :
تمایز علوم انسانی و علوم طبیعی( علیرضا قائمیان)