بهشتِ سنگ نگاره های ایران را دریابید!

"دیده بان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران" با ارسال نامه ای به دنیای سفر؛ نگرانی شدید خود را نسبت به وقایعی که به نام توسعه در "سرزمین سنگ نگاره های کهن" در جریان است، اعلام کرد.

به گزارش دنیای سفر؛ در کناره های رودخانه ی گلپایگان در تنگه ی غرقاب تا روستای قیدو در خمین نقوش صخره ای بسیاری شمارش شده که قدمت بعضی از آنها به عصر یخبندان و ورای اسطوره ها می رسد (40000 سال پیش). این سنگ نگاره ها گویای دورانی است که بشر به ابزار نخستین شکار (سنگ های تیز) و رام کردن حیوانات و پس از آن کشاورزی و کاشت گیاهان روی آورد.

بزرگ ترین مجموعه سنگ نگاره های کشور، شامل بیش از 21 هزار قطعه، در همین منطقه و در جایی به نام تیمره قرار دارد که به بهشت سنگ نگاره های ایران مشهور است و از منظر آنها می توان تاریخ خط، زبان، نمادها، آیین ها و حتی محیط اقلیمی را مورد مطالعه قرار داد. این سنگ نگاره ها از لحاظ قدمت و تنوع نقوش در دوره های تاریخی ایران به راستی بی نظیر است و سیر تکاملی برخی خط ها را می توان در نقوشِ آنان یافت.

بزرگ ترین تابلوی سنگی کشور به مساحت 40 متر مربع در همین منطقه تصویر شده که در آن بیش از 150 نقش یک جا جمع شده است. از این روست که خمین و گلپایگان با داشتن آثار تاریخی و هنری شگفت انگیزِ خود سرزمین سنگ نگاره های کهن (Prehistoric Petroglyphs) ایران نامیده می شوند و در نزد پژوهشگران خارجی به «خاستگاه هنر کهن بشری» شهره اند.

اما در کمال شگفتی، و در حالی که اگر این موزه ی بزرگ سرباز در هر کجای جهان قرار داشت از توجهی بسیار بالا برخوردار بود، چندی است این بزرگ ترین گنجینه ی هنر و تاریخ بشری بر دست معدن کاوان و سدسازان مورد یورشی نابودگر قرار گرفته است؛ هر چند داغِ تخریبِ میراث مختص به تیمره نیست که بر کلیت میراث گران مایه ی ایران سایه افکنده است و چرخ های توسعه ی ناپایدار و به دور از نگرشِ سیستمی پیکره ی طبیعت و آثار تاریخی کهن این سرزمین را تا سر حد مرگ خُرد و نابود می کند!

شوربختانه به زودی شمار بالایی از این آثار در آبگیری سد کوچری گلپایگان، که در راستای انتقال آب از سرشاخه های رود دز به شهر قم ساخته شده است، برای همیشه نابود خواهد شد. غم انگیزتر این که تخریب هایی به موازات نابودی سنگ نگاره های سد کوچری گلپایگان در کوه های پیرامون خمین در حال وقوع است. از جمله، حدود 2000 سنگ نگاره که در سال 1387 خورشیدی توسط گروه های اروپایی با بهره گیری از روش طیف سنجی عمومی شتاب دهنده سن سنجی شده بودند و قدمت بعضی از آنها به هزاره ی پانزدهم پیش از میلاد یعنی به 17000 سال پیش می رسید، توسط معدن کاران نابود شدند.

در فرانسه برای این که رطوبت دهان بازدیدکنندگان سنگ نگاره های غار لاسکو را در طی صدها سال خراب نکند، روی آنها شیشه های ضخیم کشیده اند و در کنار آن غاری مصنوعی درست کرده و در آن با کشیدنِ نقاشی های شبیه درون غار اصلی بدیل آفرینی کرده اند تا نیاز به دیدنِ غار را به کمینه برسانند.

«دیده بان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران» نگرانی شدید خود را نسبت به وقایعی که به نام توسعه در مناطق تاریخیِ یادشده در جریان است، اعلام می دارد و از مراجع فرهنگی و متولیان امور میراث فرهنگی کشور می خواهد سریعا نسبت به توقف عملیات تخریبی اقدام و سپس با کمک کارشناسان چاره اندیشی مناسب جهت محافظتِ آنها صورت گیرد، تا حداقل از بخش های باقیمانده ی سنگ نگاره ها مراقبت هایی در خورِ جایگاهِ جهانی آنها داشته باشیم.

در صورت کوتاهی، دیده بان تمام تلاش خود را برای پی گیری این اعتراض ها از طریق دیگر مراجع داخلی و هم چنین مراجع بین المللی به کار خواهد گرفت، هم چنان که پی گیریِ قضایی این سودجویانِ نابودگرِ سرمایه های ملی را در دستور کارِ خود قرار داده است.

دیده بان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران

سیزدهم اردیبهشت ماه 1395 خورشیدی