توصیه‌هایی برای تبدیل نشدن به پسر پرحاشیه تلگرام

خبرآنلاین/ دکتر مصطفی فروتن،‌ محقق علوم رفتاری، می‌گوید: لازم است زن و شوهر پسورد موبایل همدیگر را داشته باشند و در فضای مشخصی از شبانه‌روز به اینترنت سر بزنند.

هنوز مدت زیادی از ماجراهای پسر پرحاشیه تلگرام نگذشته، آن هم درست در شرایطی که بحث بر سر فیلترینگ این شبکه اجتماعی هنوز داغ است. این ماجرا، عده‌‌ای را متقاعد کرد که فیلترینگ چنین شبکه‌هایی لازم است و مضراتی دارد که به مزایای آن غلبه می‌کند، و اما عده دیگری که معتقدند از "چاقو" هم ‌می‌توان به درستی استفاده کرد، هم نادرست. به گفته آنها، این شبکه را هم که فیلتر کنیم، با فضاهای مجازی دیگر چه خواهیم کرد؟ نمی‌شود با امواج مقابله کرد و بهتر است کاری که انجام می‌دهیم،‌ آگاه کردن مردم باشد که چطور از حریم خصوصی‌شان حفاظت کنند.

دکتر مصطفی فروتن، روان‌شناس و محقق علوم رفتاری، در گفت‌وگو با خبرآنلاین، به این اشاره کرد که چقدر باید از فضاهای مجازی استفاده کرد، چطور می‌توان هم از مزایای اینترنت و پنجره‌هایی که هر روز به رویمان گشوده می‌شود استفاده کنیم و هم از گزند و آسیب‌های احتمالی، در امان باشیم.

اصلا ما چقدر ناگزیریم از این شبکه‌های اجتماعی استفاده کنیم؟

نمی‌توانیم خودمان را گول بزنیم. امروز در شرایطی زندگی می‌کنیم که سبک زندگی نسبت به گذشته تغییر پیدا کرده است. شاهد رشد تکنولوژی با سرعتی غیرقابل باور هستیم. این اتفاق باعث می‌شود به چیزهایی دسترسی پیدا کنیم که شاید هنوز فرهنگ آن را نداریم. در بعضی از مخالفت‌هایی که با این فضاهای مجازی صورت می‌گیرد، ممکن است تصور شود به سنتی‌گرایی گرایش داریم و اساسا فواید تکنولوژی را نمی‌دانیم؛ در حالی که بر کسی پوشیده نیست که این نوآوری‌ها نکات بسیار مثبتی را هم در خود دارند.

چه نکات مثبتی؟

ارتباطات ارزان‌قیمت، تبادل اطلاعات رایگان، افزایش هوش هیجانی، درنوردیدن مرزها، پشت سر گذاشتن فشارهایی که در عرصه اجتماعی وجود دارد، گسترش ارزش‌های اجتماعی و اخلاقی، تبادلات تجاری، سرگرم‌کنندگی و ... با این شبکه‌های اجتماعی می‌توان یک محیط امن درست کرد که در آن تبادل اطلاعات انجام داد و مبتنی بر قوانین باشد. واتس اپ، تانگو، وایبر، فیس‌بوک و ... امروز تلگرام و فردا نمی‌دانیم چه نام و فضای دیگری در دسترس قرار می‌گیرد. نمی‌توانیم از شبکه‌های اجتماعی فرار کنیم، فقط باید یاد بگیریم که از آنها چطور استفاده کنیم.

باید از این شبکه‌ها چطور استفاده کنیم که فرصت سوءاستفاده به افرادی مثل «پسر پرحاشیه تلگرام» داده نشود؟

هشداری که در اینجا می‌خواهم به آن اشاره کنم، به مرحله‌ای قبل از سوءاستفاده در فضای مجازی برمی‌گردد. آسیب‌های فضای مجازی عمدتا پیش‌زمینه‌ای در دنیای واقعی دارند؛ بنابراین اولین توصیه‌ای که می‌توان کرد این است که افراد نه تنها درباره شبکه‌های اجتماعی، بلکه درباره روابط اجتماعی هم دقت کنند که وارد روابط نادرست نشوند. در چند روز گذشته شاهد بودیم که ماجراهای پسر پرحاشیه تلگرام در رسانه‌ها منتشر شد و دیدیم که چطور یک نفر آبروی ده‌ها خانواده را از بین ‌برد. در این میان به مضرات شبکه‌هایی مثل تلگرام اشاره شد اما از این نکته غفلت شد که به افراد هشدار داده شود در روابط اجتماعی‌شان هم ملاحظه کنند که با چه افرادی نشست و برخاست می‌کنند. برای این که هر روز شاهد یک آسیب در شبکه‌های اجتماعی نباشیم، مهمترین کاری که باید کرد این است که افراد مراقب روابطشان، هم در فضای واقعی و هم در فضای مجازی باشند.

راهکارهای مشخصی برای مراقبت در برابر افراد سوءاستفاده‌کننده وجود دارد؟

بله، لازم است که این راهکارها به مردم آموزش داده شود تا شاهد مشکلات کمتری باشیم. در گذشته، لزوما باید کامپیوتری وجود داشت، اینترنت و سیم و کابل و ... در دسترس بود تا بتوانیم با دنیای اطرافمان ارتباط بگیریم اما در حال حاضر با ساده‌ترین گوشی‌های تلفن همراه به سادگی می‌توان به تمام شبکه‌های اجتماعی وارد شد؛ بنابراین حالاست که باید این قضیه جدی‌تر گرفته شود و آموزش‌های همگانی‌ درباره استفاده از تکنولوژی‌های جدید از رسانه‌های مختلف ارائه شود. به عنوان مثال این که به کسانی که در هر شبکه‌ اینترنتی و موبایلی عضو هستند، گفته شود دعوت به هر نوع گروهی را تایید نکنند، هیچگونه اطلاعات شخصی از خودشان منتشر نکنند، درست است که پلیس فتا بر فضای مجازی نظارت دارد اما هرکس بهتر است خودش مراقب آنچه انجام می‌دهد باشد تا به دردسر نیفتد.

اگر به هر دلیلی مورد سوءاستفاده یا تهدید قرار گرفتند چه؟

در صورتی که اطلاعاتشان در فضای مجازی منتشر شد یا مورد سوءاستفاده قرار گرفتند، بلافاصله خانواده را در جریان قرار دهند. هر جایی که تهدیدی برای شرافت وجود دارد، پنهان‌کاری، کار را خرابتر می‌کند. شاید فاش کردن این قضیه و کمک خواستن از دیگران تلخ باشد اما تلخی به آن زمانی برمی‌گردد که در حال انجام عمل اشتباه بوده‌اند، حالا باید از عواقب بیشتر جلوگیری کنند. یکی از مسائلی که لازم است به آن اشاره شود این است که این روزها مشکل شبکه‌های اجتماعی را خصوصا بین زوجین شاهد هستیم و تبعاتی که استفاده نادرست و افراطی از اینترنت و پیغام‌رسان‌ها در حوزه خانواده به همراه خواهد داشت بسیار زیاد است.

در بین مراجعانتان چقدر با این مساله مواجهید؟

می‌توانم بگویم سه پنجم مراجعین من به دلیل مشکلاتی مراجعه می‌کنند که بین والدین و فرزندان نوجوان و جوانشان ایجاد شده و گاهی حتی به مقطع ابتدایی هم رسیده است. یک پنجم این مشکلات به اشتباهات زناشویی برمی‌گردد و تنها یک پنجم مراجعان به دلایلی مانند وسواس و اختلالات و ... مراجعه می‌کنند. درباره این سه پنجم باید گفت بیشتر والدینی که به ما مراجعه می‌کنند از توجه افراطی فرزندشان به تلفن همراه و ورود در شبکه‌های اجتماعی شکایت دارند. در یک پنجم مراجعان هم که به اشتباهات و گاهی خیانت‌های زناشویی مرتبط است، نقش تلفن همراه و باز هم شبکه‌های اجتماعی بسیار پررنگ است. ورود به این فضاها به راحتی است اما خروج از آن به راحتی نیست و می‌تواند بذر بسیاری از اختلافات زناشویی و خانوادگی را در محیط خانوادگی بپاشد.

برای این که با شبکه‌های اجتماعی، روابط خانوادگی دچار مشکل نشود، چه توصیه‌هایی دارید؟

این که به عنوان زوجین موظفیم اخلاق‌مدار بودن روابطمان را حفظ کنیم. لازم است همسرمان در جریان ارتباط‌های ما در شبکه‌های مجازی باشد. یکی دیگر از توصیه‌ها این است که ساعتی از شبانه‌روز را به دیگران اعلام کنیم که فقط در آن زمان می‌توانیم پاسخگوی آنها باشیم. این زمان باید وقتی باشد که می‌دانیم بدون به کانون خانواده ما آسیب نمی‌زند و فرصت کافی داریم که به فضای مجازی بپردازیم. نباید اینطور باشد که افرادی که با آنها در ارتباطیم، در هر زمانی از شبانه‌روز احساس کنند می‌توانند با ما ارتباط بگیرند و وقت ما را صرف خودشان کنند. ضمن این که برای اعتمادسازی بیشتر، می‌توانیم یک شبکه نرم‌افزاری مشترک ایجاد کنیم و به دوستانمان بگوییم در آن محیط با ما در ارتباط باشند. همچنین توصیه می‌شود زوجین در تلفن همراهشان پسورد بگذارند، اما این پسورد را لازم است همسرشان داشته باشد.

در این صورت، تکلیف حریم خصوصی و هویت فردی چه می‌شود؟

گاهی تصور می‌شود حریم خصوصی به این معناست که من هر کاری بخواهم می‌توانم انجام دهم و به کسی مرتبط نیست؛ اما این تعریف درستی از حریم خصوصی نیست. درست است که هرکسی نیاز به خلوت برای خودش دارد؛ اما این که در آن خلوت چه می‌کند هم مهم است. در فضایی زندگی می‌کنیم که انواع و اقسام تهدیدات وجود دارد، اگر هیچگونه مشارکت و همدلی وجود نداشته باشد، مشخصا این حریم خصوصی نمی‌تواند حریم «امن» خصوصی باشد. ما قطعا به «حریم امن خصوصی» احتیاج داریم؛ اما لازم است به کلمه‌ »امن» که غالبا مغفول می‌ماند توجه کنیم. ممکن است دوست نداشته باشیم یکسری از روابط را دیگران و حتی برخی اعضای خانواده‌مان بفهمند، اما این روابط تا کجا می‌تواند ارزشمند و اثرگذار باشد؟ مسلما تا جایی که کانون و کیان خانواده تهدید نشود. شاید کسی در فضای خصوصی بخواهد با افرادی معاشرت کند که بزهکارند، این که بگوید این حریم خصوصی من است و دیگران نباید دخالت کنند منطقی است؟ وقتی از فضای مجازی و دنیای بدون حفاظ اینترنت حرف می‌زنیم، درمورد فضایی صحبت می‌کنیم که فضای شبهه‌ناکی است. به عنوان یک درمانگر در زمینه خیانت‌ها و اشتباهات زناشویی دیده‌ام هنگامی که بذر شبهه و سوءظن ایجاد شود، چه التهاب‌هایی در خانواده رخ خواهد داد.

اینها نشان‌دهنده بی‌اعتمادی بین اعضای خانواده نیست؟

فضای امن و معتمدانه خود به خود شکل نمی‌گیرد. این فضا لازم است تولید شود. هویت انفرادی در شرایطی است که شرایط امن و بسامان باشد نه هنگامی که یکی از طرفین، هنوز همسرش را به طور کامل نمی‌شناسد یا نسبت به بعضی از روابط او حساس است. شکی که در چنین مواردی ایجاد می‌شود، گاهی آنقدر به اعتمادسازی منجر نمی‌شود تا زمانی که به یک جدایی ختم شود. نباید بگذاریم آنچه آمده تا زندگی را برای ما تسهیل کند، عامل التهاب ‌شود. مطمئن باشید وقتی اعتماد و شناخت کافی ایجاد شد، حریم امن خصوصی و هویت شخصی‌خود به خود در محیط سالم خانوادگی و بدون دغدغه رعایت می‌شود.

با کانال تلگرامی آخرین خبر همراه شوید telegram.me/akharinkhabar

نظر شما

ویدیو مرتبط :
هک نشدن در تلگرام