اکثر مبتلایان به اچ آی وی به دلیل هزینه های دارویی،درمان را رها می کنند

سلامت نیوز:هزینه دارویی، برای هر فرد مبتلا، در صورت عدم‌مقاومت دارویی، نزدیك به سالی هزار دلار است. شاید هزینه‌های آن در این تصمیم‌گیری بی‌تاثیر نباشد. البته بعضی افراد (به ویژه مصرف‌كنندگان مواد و افراد بی‌خانمان) هم برای دریافت خدمات دارویی به موقع مراجعه نمی‌كنند و نهاد‌های مسوول هم از ترس اینكه فرد با قطع و وصل درمان دچار مقاومت دارویی شود، ترجیح می‌دهند كه دارو را برای افرادی كه مراجعه منظم ندارند شروع نكنند. در حالی كه در كشورهای پیشرفته حتی برای افراد كارتن‌خواب مبتلا توزیع داروهای ضد اچ‌آی‌وی منظم انجام می‌شود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، دكتر امید زمانی سال‌هاست پژوهشگر سلامت جنسی و ایدز است و كارگاه‌های آموزشی فراوانی را در مورد اچ‌آی‌وی و ایدز برای نهادهای مختلف، از انجمن‌های مردم‌نهاد گرفته تا سازمان‌های دولتی و آژانس‌های مختلف سازمان ملل برگزار كرده است. در برخی از این كارگاه‌ها بحث بر سر این بوده كه چگونه ایدز نگیریم و در برخی دیگر با مخاطبان حرفه‌ای در خصوص نحوه رفتار صحیح با فردی كه با اچ‌آی‌وی زندگی می‌كند یا روش‌های كنترل سرایت ویروس و... گفت‌وگو كرده است.

او چند سالی مسوول ارتباطات توسعه در دفتر یونیسف ایران بود و پیش از آن كتابی با عنوان چگونه ایدز نگیریم، تدوین كرده و در این كتاب به زبان بسیار ساده روش‌های انتقال اچ‌آی‌وی را توضیح داده و نوشته جوانان چگونه باید مراقب باشند تا دچار اچ‌آی‌وی نشوند. یك سالی می‌شود كه دكتر زمانی به عنوان كارشناس فنی و ارتباطات دفتر منطقه‌ای صندوق جهانی ایدز، سل و مالاریا فعال است و همین بهانه‌ای می‌شود كه در كافه‌ای نزدیك محل كارش او را ببینیم و از او درمورد وضعیت ایران در حوزه اچ‌آی‌‌وی و ایدز پرس و جو كنیم. او معتقد است در سال‌های گذشته به موضوع اچ‌‌آی‌‌وی به اندازه‌‌ای كه نیاز است، توجه نشده است و همین باعث می‌شود كه او و همكارانش نگران گسترش اچ‌آی‌وی باشند كه فعلا نادیده گرفته شده است.

وقتی دكتر زمانی در مورد اچ‌آی‌وی حرف می‌زند، ردی از اشتیاق برای ارایه راهكارهای كاهش آسیب و از سویی نگرانی از دغدغه‌ای همیشگی در تك تك كلمات او پیداست. اما این كار‌شناس اچ‌آی‌وی هرگز نا‌امید نیست و در راستای پیدا كردن روزنی برای آگاهی‌رسانی به جوانان، حالا ۲ سالی می‌شود كه هدایت مشاوره آنلاین در خصوص اچ‌آی‌وی را هم در مركز ملی پیشگیری از ایدز سازمان بهزیستی بر عهده دارد. به سراغ این پزشك جوان اما پر سابقه در حوزه پژوهش اچ‌آی‌وی و ایدز رفتیم تا با او درباره ویروسی كه كنترل آن یكی از اولویت‌های هزاره سازمان ملل بوده است، گپ بزنیم.

برای نخستین سوال بفرمایید «ایدز» كه خیلی‌ها حسابی از آن می‌ترسند، چیست؟ به تفاوتش با اچ‌آی وی هم لطفا اشاره كنید.
اول از همه بگذارید من بگویم ترس راه‌حلی برای ایدز به وجود نمی‌آورد. آدم‌ها باید اچ‌آی‌وی و ایدز را به خوبی بشناسند و خودشان را در برابر ابتلا به این ویروس مصون كنند. بگذارید از اچ‌آی‌وی شروع كنیم. اچ‌آی‌وی ویروس نقص ایمنی انسانی است كه به سه طریق اصلی، یعنی آمیزش بی‌محابا، تزریق مشترك و از مادر به جنین منتقل می‌شود. بیش از نیمی از افرادی كه تازه به اچ‌آی‌وی مبتلا شدند در عرض ٢ تا ۴ هفته علایمی مشابه آنفلوآنزا، مانند تب، خستگی، گلودرد، دانه‌های پوستی، درد مفصلی، سردرد و گاهی تورم گره‌های لنفی را تجربه می‌كنند. اما در كشور ما بیش از ٨٠ درصد افرادی كه به این ویروس مبتلا می‌شوند؛ بر پایه دلایل مختلفی مانند میزان ویروس وارد شده به بدن، راه سرایت، دوری از خدمات بهداشتی و... خودشان هم تا سال‌ها متوجه نمی‌شوند كه دچار این ویروس هستند. به همین دلیل است كه توصیه می‌شود اگر كسی رفتار پرخطری مانند رابطه بدون كاندوم یا تزریق مشترك مواد داشت، برای اطمینان از وضعیت سلامت خود آزمایش اچ‌آی‌وی بدهد.
ایدز اما مخفف «نشانگان نقص ایمنی اكتسابی» در زبان انگلیسی است و بر اثر تخریب یاخته‌های دستگاه ایمنی بدن ناشی از اچ‌آی‌وی، عوامل و عفونت‌هایی فرصت پیدا می‌كنند فرد را بیمار كنند. این بیماری‌ها علایم متنوعی در بدن به وجود می‌آورند و در ‌‌نهایت فردی كه به مرحله ایدز می‌رسد طول عمر او بسیار كوتاه خواهد بود. بنابراین كسی كه با اچ‌آی‌وی زندگی می‌كند الزاما ایدز ندارد.

این فرد چگونه می‌تواند در مقابل ابتلا به ایدز خود را ایمن كند؟
افرادی كه با اچ‌آی‌وی زندگی می‌كنند با مصرف دقیق و به موقع داروهای ضد اچ‌آی‌وی (كه آنتی‌رتروویرال هم نامیده می‌شوند) می‌توانند طول عمری مشابه افراد عادی داشته باشند و به مرحله ایدز وارد نشوند. تنها عامل مهم این است كه فرد به موقع از وضعیت اچ‌آی‌وی خود با خبر شود و نكات بهداشتی و درمانی توصیه شده را رعایت كند.

شما كتابی دارید با عنوان چگونه به ایدز مبتلا نشویم؟ جواب این سوال چیست؟
همان‌طور كه گفتم انتقال ویروس اچ‌آی‌وی سه راه اصلی دارد؛ تزریق مشترك، آمیزش جنسی محافظت‌نشده و از مادر به جنین. انتقال از طریق تزریق مشترك بیشتر برای افراد معتاد تزریقی محتمل است و كسانی كه در فضاهای غیر بهداشتی خالكوبی می‌كنند یا از تیغ مشترك استفاده می‌كنند. در این موارد كاربرد استراتژی‌های كاهش آسیب در اعتیاد، مانند تشویق معتادان به ترك مواد، تشویق به عدم تزریق مواد و استفاده از داروهای جایگزین مثل متادون، تشویق به عدم استفاده از سرنگ و سوزن مشترك و... مانع ابتلا به این ویروس می‌شود. در پیشگیری از طریق تماس جنسی پرهیز از رابطه خارج از چارچوب خانواده، وفاداری به همسر و حریم خانواده (داشتن تنها یك شریك جنسی)، استفاده از كاندوم در هر بار تماس جنسی و عدم استفاده از مواد روانگردان و الكل توصیه می‌شود چون كه اینها می‌توانند كنترل فرد بر رفتارهای جنسی خود را كاهش دهد. در پیشگیری از انتقال مادر به كودك، به زنان اچ‌آی‌‌وی مثبت توصیه می‌شود اگر می‌توانند باردار نشوند و در صورتی كه باردار شدند با مصرف داروهای ضد اچ‌آ‌‌ی‌‌وی، سزارین و ندادن شیر به كودك و دادن دارو به كودك احتمال ابتلا كودك به اچ‌آی‌وی را تا حد زیادی كاهش دهند.

با این روش‌ها احتمال تولد نوزادانی كه با اچ‌آی‌وی به دنیا بیایند صفر می‌شود؟
تا حد زیادی احتمال انتقال به جنین یا نوزاد كاهش پیدا می‌كند. البته این به شرطی است كه مادر بداند كه دچار اچ‌آی‌وی است و تمهیدات اشاره شده را رعایت كند. مواردی بوده كه مثلا بچه یك ساله‌ای را با حال بسیار وخیم به بیمارستان آورده‌اند و بعد از آزمایش‌های مختلف، پزشكان متوجه شدند كه بچه اچ‌آی‌وی مثبت است و بعد از تست از مادر، تازه مادر متوجه شده كه اچ‌آی‌وی دارد. بنابراین زنانی كه روابط جنسی خارج از خانواده متعدد دارند یا معتادند یا شریك جنسی‌شان روابط متعدد دارد، باید از وضعیت اچ‌آی‌وی خود مطلع باشند و در صورتی كه با این ویروس زندگی می‌كنند مراقبت‌های لازم را در خصوص بارداری انجام دهند.

تعداد افراد شناسایی و گزارش شده اچ‌آی‌وی در ایران ۳۰ هزار و ۱۸۳ هزار نفر اعلام شده است. از این تعداد چند نفر در زمان شناسایی كودك بوده‌اند؟
در زمان شناسایی و گزارش ۳۷۵ نفر زیر ۵ سال، ۱۵۲ نفر بین ۶ تا ۱۰ سال و ۱۱۸ نفر بین ۱۱ تا ۱۵ سال بوده‌اند.

اما حالا كه حرف از آمار شد، توضیحات تكمیلی را هم بفرمایید. این آمار بر اساس تفكیك جنسیتی و علل ابتلا چگونه است و چه تعداد از این افراد وارد مرحله ایدز شده‌اند؟
همان‌طور كه گفتیم، تا تاریخ اول مهر ماه ۹۴، سی‌هزارو صد و هشتاد و سه نفر ثبت اچ‌آی‌وی داشته‌ایم. از این بین ۸۵ درصد مردان و ۱۵ درصد زنان را تشكیل می‌دهد. ۵۲ درصد موارد ثبت شده در گروه سنی ۲۱ تا ۳۵ سال هستند. تاكنون ۷۳۸۷ نفر از این تعداد فوت شده‌اند و ۹۳۹۴ نفر وارد مرحله ایدز شده‌اند.
از سال۶۵ كه اچ‌ای وی در ایران شناخته شده است، ۶۷ درصد در اثر تزریق مشترك مواد، ۱۸درصد رابطه جنسی محافظت نشده، ۲ درصد مادر به جنین و ۱۲درصد هم نامشخص بوده‌اند. یك درصد از این تعداد هم مربوط به خون و فرآورده‌های خونی پیش از اجرای سیاست‌های اطمینان از سلامت خون در سازمان انتقال خون بوده است.

اما مدام می‌شنویم این الگو تغییر كرده است؟
بله. در سال‌های اخیر از موارد شناسایی شده ۳۴درصد زن بوده‌اند و ۳۹ درصد موارد جدید از راه تزریق مشترك و ۴۱ درصد از راه روابط جنسی محافظت‌نشده و ۳ درصد مادر به جنین بوده است. از سال ۲۰۰۷ با نظام جامع سلامت خون در سازمان انتقال خون هیچ موردی از انتقال اچ‌آی‌وی به علت فرآورده‌خونی آلوده نداشته‌ایم. به هر حال آنچه اهمیت دارد تغییر الگوی انتقال از راه تزریق مشترك به انتقال از طریق رابطه جنسی است كه برای كار‌شناسان و مسوولان نگران‌كننده است.

اما در حال حاضر داریم فقط در مورد مو