احیاء سنت حلیم‌پزی در دارالمؤمنین تهران/ یک اربعین پای دیگ به عشق اباعبدالله(ع)+تصاویر

خبرگزاری فارس ـ محمد کلهر: منطقه 14 به «دارالمؤمنین تهران» مشهور است،‌ منطقه‌ای که خاستگاه مؤمنانی همچون مرحوم حاج علی آهی، پدر شهیدان افراسیابی و غلامرضا سازگار است. منطقه‌ای که سنت‌های دینی و آیین‌های عزاداری در آن پررنگ است و امکان ندارد در این منطقه سکونت داشته باشید و در مناسبت‌های مذهبی از سفره اطعام و نذری محروم بمانید. یکی از این نذرها که چندسالی است با شکوه خاص برگزار می‌شود، مراسم سنتی حلیم‌پزان است.

 

این مراسم به همت حسینیه سیدالشهدا(ع) در محله شیوا برگزار و طی آن 40 دیگ حلیم طبخ و توزیع می‌شود. برای فراهم کردن فضای این مراسم، از یک هفته قبل داربست‌های مسقفی به طول تقریبی هشتاد متر روبروی حسینیه برپا می‌شود و لوله‌کشی گاز و آب و سیم‌کشی برق در موکب انجام می‌گیرد.

*حسینیه ای با 4 دهه قدمت

بیرون باران نم‌نم می‌بارد و هوا حسابی سرد است اما داخل موکب سیدالشهدا وضعیت به گونه دیگری است. اجاق‌های گاز، بخار آب و تجمع خدمتگزاران باعث شده هوا به شدت گرم باشد، به طوری‌که کار برای آشپزها و خادمان دشوار شده اشت. ورودی موکب دقیقاً روبه‌روی درب حسینیه است. داخل حسینیه مداحان و ذاکران اباعبدالله‌الحسین(ع) به ذکر مصیبت و عزاداری مشغولند و کمی این سو تر، جمعیتی به اندازه جمعیت داخل حسینیه مشغول کار و تلاش برای طبخ حلیم نذری هستند.

داوود کوشکستانی یکی از اعضای حسینیه که دم در ایستاده و با خوشرویی عزاداران و سوگواران حسینی را به داخل هدایت می‌کند، درباره ایده پخت این نذری می‌گوید: حسینیه ما در اربعین سیدالشهدا(ع) مراسمی نداشت، به همین دلیل با خودمان فکر کردیم باید برای اربعین آقا اباعبدالله نیز کاری بکنیم، این شد که چهار سال قبل اولین مراسم سنتی حلیم‌پزان را با 10 دیگ شروع کردیم. سال بعد این تعداد به 25 دیگ رسید و استقبال خیّران و عزاداران باعث شد این عدد پارسال و امسال به 40 دیگ برسد.

 

ورودی موکب آن را به دو بخش تقسیم می‌کند؛ سمت راست که سه ـ چهار دیگ قرار دارد توسط بانوان اداره می‌شود و سمت چپ که بخش اصلی را تشکیل می‌دهد، حدود 70 متر را شامل می‌شود. خادمان در حال هم‌زدن حلیم هستند تا به اصطلاح «ته نگیرد». چند نفری هم پای دستگاه‌های مخصوص ایستاده‌اند و پوست گندم را از عصاره آن جدا می‌کنند.

محمود شاهبختی سرآشپز حسینیه و موکب سیدالشهداست. پدرش مرحوم حسین شاهبختی اولین بانی حسینیه بود تا این خانه متعلق به سردار بی‌سر در سال 1351 پایه‌گذاری شود. حالا او نیست اما فرزندش سال‌هاست وظیفه طبخ غذای سینه‌زنان شاه دین را بر عهده دارد. او می‌گوید: امسال 1300 کیلو گندم و 500 کیلو گوشت قلوه‌گاه گوساله و گوسفند تهیه شده است.

 

* مراحل طبخ حلیم نذری

شاهبختی درباره مراحل پخت نذری توضیح می‌دهد: اول گندم‌ها را پاک می‌کنیم و سه بار شستشو می‌دهیم. سپس آب را جوش می‌آوریم و و گندم را در آن می‌ریزیم. آب که قُل زد، زیر دیگ را کم می‌کنیم و می‌گذاریم 12 ساعت حرارت ببیند. سرآشپز موکب که از قضا سرآشپز کاروان‌های زیارتی حج و زیارت نیز هست، ادامه می‌دهد: بعد از 12 ساعت، سبوس گندم‌ها را به کمک دستگاه جدا می‌کنیم. مایع حاصل‌شده را دو ساعت دیگر می‌پزیم. همزمان را گوشت‌ را هم پخته‌ایم و ریش‌ریش کرده‌ایم. اصلا دلیل انتخاب گوشت قلوه‌گاه این است که هم چربی‌کمتر دارد و هم راحت‌تر ریش می‌شود و حلیم را «پِی» می‌دهد، یعنی قوام می‌آید و کش‌دار می‌شود. گوشت و حلیم را در ظرف می‌ریزیم و بدون شعله آنقدر می‌کوبیم تا به اصطلاح کاملاً «میکس» شوند.

آخرین مرحله در پخت حلیم، طبخ مخلوط گوشت و عصاره گندم با شعله ملایم به مدت 15 دقیقه و سپس دم کردن است.

موکب سیدالشهدا(ع) چهار ـ پنج آشپز دارد که هر کدام بر حدوداً 10 دیگ نظارت دارند. دست آخر هم که نذری آماده می‌شود، با یکدیگر مشورت می‌کنند و نسبت به میزان شل و سفتی حلیم، مقدار نمک آن و ... نذر می‌دهند و تصمیم می‌گیرند.

 

*همه در ثواب پخت نذری شریک می‌شوند

جوانان پیراهن مشکی پوشیده‌اند و با شوق و علاقه نسبت به تهیه نذری کمک می‌کنند. آن‌ها نوبتی دیگ‌ها را با کفگیرهای بزرگ چوبی هم می‌زنند. هر از گاهی نیز دسته کفگیر و اطراف دیگ را با کاردک می‌تراشند تا حلیم به آن نچسبد.

اینجا برای کمک‌کردن هیچ محدودیتی ندارد. هر کس می‌تواند بیاید و به وسع خود کمک کند، حتی اگر این کمک‌کردن فقط یک دقیقه هم‌زدن دیگ باشد. برخی نیز چای و آب خنک و شکلات و خرما یا شیرینی پخش می‌کنند. عده‌ای نیز نذر دارند و می‌آیند پای دیگ، نیت می‌کنند و هم می‌زنند به امید اینکه حاجت‌روا شوند.

پدری با فرزند سه ـ چهار ساله‌اش پای دیگ آمده است. بعد از هم زدن، اندکی حلیم با انگشتش بر می‌دارد و به قصد تبرک در دهان کودک می‌گذارد. کمی آن طرف‌تر، چند جوان آمده‌اند تا در ثواب این نذری شریک شوند. کمک می‌کنند، هم می‌زنند و بعد هم عکس یادگاری می‌گیرند تا خدمت به عاشقان اباعبدالله و نوکری آن حضرت را در دفتر افتخارات خود ثبت کنند.

*توزیع 40 دیگ نذری 4 ساعت طول می‌کشد

عقربه‌های ساعت به صفر عاشقی نزدیک می‌شود، اما انگار نه انگار فقط 10 دقیقه تا نیمه شب مانده و عاشقانی که از نماز صبح کار در موکب را شروع کرده‌اند همچنان با شور و حرارت و پرانرژی مشغول خدمتگزاری هستند.

حسن عبادتی معروف به «آقا جهان» یکی دیگر از اعضای حسینیه است که به رتق و فتق امور می‌پردازد. او می‌گوید: تمام مخارج این نذر که بالغ بر 20 میلیون تومان است توسط بچه‌های حسینیه تأمین می‌شود. البته یک صندوق نذری هم دم در گذاشته‌ایم تا اگر کسی خواست سهیم شود، نذرش را داخل آن بیندازد. پول‌های این صندوق برای نذر سال بعد خرج می‌شود.

 

آقا جهان می‌گوید که پخت حلیم نذری یک شبانه‌روز طول می‌کشد. یعنی از اذان صبح شروع می‌شود و تا اذان صبح روز اربعین ادامه می‌یابد. بعد از نماز صبح مردم با ظرف‌های خود می‌آیند و حلیم می‌گیرند. توزیع 40 دیگ حلیم کار دشواری است و حدود چهار ساعت طول می‌کشد. طول صف زنانه و مردانه نیز گاهی به 500 متر می‌رسد.

 

آرزوی خادمان موکب سیدالشهدا(ع) این است که بتوانند هر سال این خدمت را گسترش دهند. آن‌ها می‌گویند در حال صحبت با کاسبان آن طرف چهارراه هستیم تا اگر راضی شدند، برای سال آینده 70 دیگ حلیم بپزیم. چون موکب جلوی مغازه آن‌ها را می‌گیرد و عملاً یک هفته کسب‌شان از رونق می‌افتد.

اینجا موکب سیدالشهدا(ع) در شرق تهران است؛ تهرانی که روز اربعین حال و هوای دیگری دارد و چندسالی است شاهد پیاده‌روی مردم سوگوار و عاشق اباعبدالله از میدان امام حسین تا حرم سیدالکریم است.

انتهای پیام/ک

http://fna.ir/EC17B

ویدیو مرتبط :
حلیم پزی فاطمیه 1390