«امپراتوری عثمانی» از ظهور تا زوال در یک نگاه

به گزارش خبرگزاری تسنیم، «امپراتوری عثمانی» کتاب تاریخی و تحلیلی نوشته خلیل اینالجیق، محقق و استاد افتخاری تاریخ در دانشگاه شیکاگو، به تازگی به زبان فارسی ترجمه شده است و دفتر نشر فرهنگ اسلامی انتشار آن را برعهده دارد. مخاطب با مطالعه این کتاب که با ترجمه عبدالعلی اسپهبدی و ویراستاری غلامرضا امامی منتشر می‌شود به علل انحطاط و زوال امپراتوری عثمانی از منظر یک نویسنده ترکیه‌ای پی می‌برد. 

نویسنده کتاب به تاریخ تحلیلی و تحقیقی سه قرن نخست امپراتوری عثمانی (حدود قرن‌ های 13 تا 16 میلادی)  پرداخته شده است. در سیر تاریخی رشد و گسترش این امپراتوری همچنین به این موضوع هم اشاره شده که «سلیمان قانونی»، خود را سلطان دو دریا، دو قاره و به طور خلاصه سلطان این جهان می‌‌دانست و با گذشت زمان به یک امپراتور منطقه‌‌ای محدود به آسیای صغیر و سرزمین‌‌های عربی، تبدیل شد اما در نهایت حتی سلطانی مانند «سلیم سوم» - که با تأثیر از انقلاب کبیر فرانسه درصدد انجام اصلاحات برآمده بود - در مقابل مخالفت‌‌های جدی صاحبان منافع، از ادامه برنامه خود بازماند.

نویسنده این کتاب بیان می‌‌کند که عثمانی‌ها اولین ملتی بودند که شریعت اسلامی را به صورت یک نظام قانونی در تمام ابعاد دولتی  و اجتماعی به اجرا درآوردند و به امپراتوری بزرگی تبدیل شدند که از سواحل دانوب تا فرات امتداد داشت و بزرگ‌ ترین ارتش‌های صلیبی اروپا را در هم شکسته، قوی‌‌ترین زمامداران جهان اسلام را به چالش گرفته و با امیر تیمور، جهان گشای نو پیدای آسیای مرکزی و ایران، دست و پنجه نرم کرده بود.

در همین حال امپراتوری عثمانی با چنین قدرتی نمی‌‌تواند در مقابل  پیشرفت‌‌های نظامی، فنی، اقتصادی  و  علمـی اروپاییـان مقاومت کند و توسعه ‌طلبی‌‌هایش با تحمیل عهدنامه ‌های تحقیر‌آمیز بین‌المللی متوقف می‌‌شود.

نویسنده این اثر همچنین نتایج این زوال را در بخش دیگری بازگو می‌کند و می‌ آورد این امپراتوری که روزگاری به قول یکی از جهانگردان اروپایی با نقدینه طلاهای خود می‌‌توانست تمام کشورهای اروپا  را به چالش بگیرد، دیگر نمی‌‌توانست از عهده ‌مخارج ارتش مجهز به سلاح‌‌های آتشین و توپخانه و سربازان حرفه‌ای برآید.

تاکنون کارشناسان دلایل متعددی را برای زوال امپراتوری عثمانی یاد کرده‌اند که از این موارد می‌توان به افزایش و رشد جمعیت، تقابل نظامی- اطلاعاتی غرب با امپراتوری عثمانی، گشایش راه دریایی تجارت غرب با شرق(هند)،  ورود کالاهای ارزان قیمت به ممالک عثمانی و خروج نقدینگی از این ممالک و... اشاره کرد، اما شاید یکی از مهمترین عوامل شروع تفرقه‌افکنی‌های غرب در میان دو دولت عثمانی و صفویه با دست‌آویز قرار دادن اختلافات مذهبی باشد.

انتهای پیام/