نکاتي که براي نوشتن رمان بايد از «استفن کينگ» آموخت

خبرگزاري کتاب ايران/ «جيمز اسميت»، رمان‌نويس و محقق ادبي انگلستان با تحليل آثار «استفن کينگ» 10 نکته براي نوشتن يک رمان را از اين استاد کتاب‌هاي دلهره‌آور يادآور شده است.
«اسميت» (James Smythe) در آستانه نخستين جايزه «استفن کينگ» نويسنده رمان‌هاي مشهوري چون «درخشش» (Shining) و «مسير سبز» (Green Miles)، با تحليل آثار اين استاد داستان‌هاي دلهره‌آور، 10 نکته مهم براي نوشتن يک رمان را يادآور شده است:

1 – هر آن‌چه دلتان مي‌خواهد بنويسيد
«کينگ» به عنوان نويسنده داستان‌هاي دلهره‌آور شناخته شده است اما، حقيقت اين است که وي در هر گونه ادبي که فکرش را بکنيد اثري دارد. داستان‌هاي هيجان‌انگيزي چون «بيچار‌گي» (Misery) و «بازي جرالد»، رمان‌هاي ادبي چون «کيسه استخوان‌ها» و «فصول مختلف»، داستان‌هاي دادگاه‌هاي جنايي مانند «آقاي مرسدس»، روايت‌هاي آخرالزماني چون «ايستگاه» (The Stand)، قصه‌هاي فانتزي چون «چشمان اژدها» و مجموعه برج تاريک» و ... او هم‌چنين يکي از بهترين داستان‌هاي جوانان را به رشته تحرير درآورده است: «پياده‌روي طولاني». شايد بتوان گفت تنها گونه‌اي که «کينگ» تجربه نکرده است گونه «کمدي» باشد؛ هرچند بيشتر آثار او داراي لحظاتي هستند که نبوغ او را در طنز نشان مي‌دهند. روشن است که اين نويسنده معاصر هر آن‌چه و در هر زماني که مي‌خواسته انجام داده است. او خوانندگان خود را هر کجا که خواسته به دنبال خود برده است.

2 – ترسناک‌ترين چيز الزاما چيزي نيست که در زير تخت پنهان است
«وحشت» چيزي کنجکاوي برانگيز است. چيزي که شخصي را وحشت‌زده کند لزوما ديگري را نمي‌ترساند. در داستان‌هاي «کينگ»، هنگامي که لحظات دلهره‌آور فرا مي‌رسد، وحشت حقيقي آني است که به خود ذات بشريت مربوط است. ارواح انسان‌ها را به جنون مي‌کشانند، دخترکان کنترل ذهن (Telekinetic) با قدرت خود تمامي شهرها را ويران مي‌کنند و دلقک‌ها نقطه پاياني خونين هستند. با اين وجود، مهماي توانايي «کينگ» در وحشت‌آوري يافتن چيزي است که به‌واقع خوانندگان از آن بيم دارند و نماياندن آن. اگر مي‌خواهيد داستاني دلهره‌آور بنويسيد، تنها به اين فکر نکنيد که چه چيزي در تاريکي نهفته است؛ به اين فکر کنيد که مردم پس از يک رخ‌داد چه مي‌کنند.

3 – از شفافيت نهراسيد
يکي از نکات جالب درباره مجموعه داستان‌هاي کوتاه اين استاد رمان‌هاي دلهره‌آور اين است که نکات مهمي درباره هر قصه‌اي که بر روي کاغذ مي‌آورد وجود دارد؛ تاريخچه هرکدام، پس‌زمينه هر ايده و چگونه‌گي روند نگارش. اين‌ها موارد پر‌ارزشي براي ايجاد انگيزه در نويسندگان هستند اما همين موارد قطعات درخشاني درون خود نويسنده قرار دارند. برخي ممکن است فکر کنند که براي خواندن يک اثر بهتر است هيچ چيزي درباره نويسنده آن ندانند؛ اما درباره «کينگ»، او تمامي احساسات خود را در کف دست قرار داده است. او در آخرين مجموعه خود با نام «بازار روياهاي شکسته» بيش از هميشه شفافيت به‌خرج داده و به‌گونه‌اي صادقانه درباره آن‌چه انگيزه نوشتن داستان‌ها شده سخن گفته است؛ چيزي که ديگر نويسندگان آن را تا کنون بر کاغذ نياورده‌اند.

4 – درباره چيزي بنويسيد که بدانيد
نوشتن درباره چيزي که مي‌دانيد معمول‌ترين نکته درباره قلم‌زدن است. ياوه‌سرايي است که فکر کنيم نويسنده‌اي با خيره شدن به بيرون از قاب يک پنجره به ايده‌اي براي نوشتن مي‌رسد. «کينگ» فهميده است که تجربه چيزي است که مي‌توان به کار شما بيايد و بايد از هر فرصتي استفاده کرد. وجوه مختلف زندگي او، آموزش، تصادف نزديک به مرگ، موسيقي راک‌اندرول، گذران عمر، در جابه‌جاي آثار وي ديده مي‌شود؛ به‌گونه‌اي که آشکار نيست اما اغلب به پيشبرد داستان کمک مي‌کند. و اين چيزي است که هر نويسنده‌اي بايد از آن سود ببرد زيرا در خلال اين حقايق است که احساسات واقعي بر روي کاغذ گسترش پيدا مي‌کند.

5 – اهداف بزرگ يا کوچک
«کينگ» کتاب‌هاي بزرگي را نوشته است که اغلب درباره چيزهاي بزرگ هستند. «ايستگاه» خوانندگان را به آخرالزمان مي‌برد؛ اين داستان با هراسي مرتبط است که گروهي از آدم‌ها 2 بار در زندگي‌شان با آن مواجه هستند و به ما نشان مي‌دهد که چگونه ساليان سال تجربه مي‌تواند مردم را دگرگون کند. و «برج تاريک» يک مجموعه هفت قسمتي است که در گونه‌هاي مختلف ادبي نوشته شده است. هدف «کينگ» هر زمان که لازم باشد واقعا بزرگ است و برخي اوقات اين همان چيزي است که براي بيان يک داستان لازم است. برخي از داستان‌هاي بزرگ او چون «ريتا هاوورت و رستگاري در شاوشنگ» و يا «مه» (The Mist) از داستان‌هاي کوتاه خود او برآمده‌اند. او گروه‌هاي از شخصيت‌ها را در يک مکان واحد به دام مي‌اندازد و اجازه مي‌دهد تا خود داستان آن‌گونه که مي‌خواهد ادامه پيدا کند. درازاي داستاني که مي‌خواهيد روايت کنيد بايد اندازه کتابتان را تعيين کند؛ مهم نيست که داستان شما 40 هزار کلمه باشد و يا 200 تا؛ «کينگ» واژگان را هدر نمي‌دهد.

6 – هميشه بنويسيد و زياد
«کينگ» تا کنون 55 رمان، 11 مجموعه داستان کوتاه، 5 اثر غيرداستاني و 9 اثر مصور منتشر کرده است. تمامي اين‌ها در طول 41 سال انجام شده است؛ به‌عبارتي به‌طور متوسط 2 اثر در يک سال که تعداد قابل توجهي است. او به‌ندرت به خود استراحت داده است. همين امسال «کينگ» سه کتاب براي انتشار دارد. بسياري از نويسندگان اگر بخواهند به پاي او برسند بايد يک قرن تلاش کنند.

7 – آوا به همان اندازه متن اهميت دارد
«کينگ» نويسنده‌اي است که مي‌فهمد که يک داستان پيش از آن که بيان شود بايد آغاز شده باشد؛ اين‌که اول شخص روايت شود و يا سوم شخص؟ از نگاه راويان مختلف بيان شود و يا تنها يک نفر؟ او در اين‌که يک داستان براي چه و به چه طريقي بايد روايت شود استاد است. البته او بايد آن را به روشي ساده آرايش کند. خود داستان آوايي که لازم دارد را پيدا مي‌کند و يا بر عکس. با اين وجود؛ از خلال داستان‌هاي او مي‌توان ديد که «کينگ» تقريبا هر چيزي را مي‌آزمايد و مي‌توان چرايي هر آوايي در هر داستاني که روايت مي‌کند را مشاهده کرد.

8 – و ساختار به همان اندازه آوا مهم است
«کينگ» در حقيقت يک رمان‌نويس تجربي نيست. برخي از محبوب‌ترين رمان‌هاي او با ساختارهايي جالب توجه به رشته تحرير درآمده‌اند. در برخي از آن‌ها شخصيت‌هايي واحد در موقعيت‌هاي مختلف تصوير شده‌اند. بيشتر رمان‌هاي او به‌گونه‌اي عالي مديوم روايي خود را دارند.

9 – نبايد خودت باشي
برخي از مهم‌ترين آثار «کينگ» در دوران آغازين حرفه نويسندگي‌اش توسط خود او منتشر نشده‌اند. او در آن زمان با نام «ريچارد بچمن» آثار خود را مي‌نوشت. «پياده‌روي طولاني»، «نازک‌تر» (Thinner) و «مرد دونده» از جمله کتاب‌هايي هستند که روي زننده‌تري از آن‌چه که به «کينگ» نسبت داده مي‌شوند مرتبط هستند. چرا؟ شايد به اين دليل که داشتن ابزاري که اجازه دهد تاريکي واقعي ما ه‌دور از هر قضاوتي بيرون بريزد، خوب است.

10 – «درباره نوشتن» را بخوانيد
اين مهم‌ترين نکته در اين فهرست است. در سال 2000 ميلادي «کينگ» کتاب «درباره نوشتن» (On Writing) را منتشر کرد؛ کتابي که ميان خودآموز نويسندگي و زندگي‌نامه در نوسان است. اين اثر پر است از جزئياتي درباره اين‌که چگونه مي‌نويسد و چگونه با چالش‌هاي پيش رويش مواجه شده است. «درباره نوشتن» يکي از نادر کتاب‌هايي از اين نوع است که ارزش خواندن را دارد؛ زيرا مي‌دانيم مطالب آن تجربيات شخصي است که براي خواننده ممکن است مفيد باشد. براي نوشتن هيچ حقيقت جهاني وجود ندارد. برخي سال‌ها تلاش مي‌کنند تا نخستين اثر کامل خود را خلق کنند؛ برخي در 6 هفته اثري را خلق مي‌کنند و يک سال بعد از آن را صرف خراب کردن و نوسازي آن مي‌کنند. «درباره نوشتن» به ما مي‌گويد که «کينگ» چه کرده است و کمک مي‌کند تا راه خودمان را بيابيم.