رسیدن به قالب‌های بومی، بهترین روش فرهنگ‌سازی در جوامع مختلف

به گزارش خبرگزرای تسنیم،‌ سومین نشست ـ پژوهش نقد فیلم با عنوان «به تماشای کتاب» با نمایش و برگزاری جلسه نقد و تحلیل فیلم «جنگ کتابخانه» با حضور محمد سرشار مدیر شبکه کودک سیما و جمعی از کتابداران در فرهنگسرای ابن‌سینای تهران برگزار شد.

محمد سرشار در این نشست درباره داستان «جنگ کتابخانه» گفت: قصه این پویانمایی، شرح یک واقعه تروریستی در ژاپن است که براساس یک رمان اتفاق افتاده است.گروهی درصدد دستگیری نویسنده این رمان برمی‌آیند و گروهی دیگر برای دفاع از این نویسنده تلاش می‌کنند و وی را نجات می‌دهند. درگیری‌هایی بین این دو گروه اتفاق می‌افتد و سرانجام نماینده یک سفارت اروپایی این نویسنده را نجات می‌دهد.

وی درباره این پویانمایی افزود: این فیلم، جزء فیلم‌های عامه پسند است و از نظر رعایت اصول فیلمنامه‌نویسی، شخصیت‌ پردازی و قهرمان پروری، نمونه قابل توجهی به حساب نمی‌آید، اما به دلیل توجه به سوژه کتابخانه در یک بستر فرهنگی خاص، مورد اهمیت قرار می‌گیرد.

وی با اشاره به قوانین کتابخانه‌های ژاپن ادامه داد: قوانین کتابخانه‌های ژاپن شامل 4 اصل مهم است و نقض این قوانین، داستان فیلم را شکل می‌دهد.

سرشار در توضیح این قوانین افزود: طبق این قوانین: «کتابدارها و کتابخانه‌ها می‌توانند مواد و اقلام مورد نیاز خود را گردآوری کنند»، «کتابخانه‌ها، آزادی پیشنهاد منابع خود به افراد را تضمین می‌کنند»، «کتابدارها، حریم خصوصی کاربران خود را ضمانت می‌کنند» و "«کتابدارها با سانسور به هر شکلی‌ مخالفت می‌کنند».

مدیر شبکه کودک سیما در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به درآمد بالای کشور ژاپن از تولید انیمیشن درباره چرخه صنعت فرهنگ در ژاپن گفت: ما اگر بدانیم کمیک استریپ به چه علت، متولد شده است می‌توانیم بفهمیم که ژاپنی ها از چه فرصتی برای توسعه آن، استفاده کرده‌اند.

وی این رمان را نمونه خوبی از مراحل تبدیل یک ایده به محصولی فرهنگی در ژاپن دانست و درباره تاریخچه شکل‌گیری پویانمایی در این کشور ادامه داد: پس از جنگ جهانی دوم، شاهد اتصال دو کشور آمریکا و ژاپن و انتقال داستان مصور (کمیک استریپ) از آمریکا به ژاپن هستیم. فراگیر شدن کمیک استریپ در آمریکا، حاصل گران بودن تکنولوژی ساخت فیلم و پویانمایی بود. ژاپنی‌ها با هضم این عنصر فرهنگی تازه، تغییراتی در آن ایجاد کرده و سبکی خاص در آن پدید آوردند و بدین ترتیب، تکنیک کمیک استریپ آمریکایی به تکنیک مانگای (Manga) ژاپنی تبدیل شد.

سرشار افزود: پس از پیشرفت تکنولوژی ساخت پویانمایی و ارزان شدن آن، ژاپن در این زمینه به تولید انبوه پرداخت؛ چنانچه بسیاری از آثار پویانمایی که در دوران کودکی شاهد آن بودیم (مانند: مهاجران، با خانمان، پینوکیو، حنا دختری در مزرعه، بل و سباستین و...) حاصل کار ژاپنی‌ها است.

وی درباره مراحل شکل‌گیری این محصول فرهنگی ادامه داد: در نخستین مرحله، نویسنده‌‌ای به نوشتن 4 جلد رمان اقدام کرد. در مرحله بعد، دو کمیک استریپ (مانگا) بر اساس آن شکل گرفت؛ سپس دو نمایش رادیویی اینترنتی بر اساس آن ساخته شد، سپس  بعد از آن یک پویانمایی (جنگ کتابخانه) و بعد از آن نیز دو فیلم بر اساس آن ساخته شد.

سرشار درباره توسعه فرهنگی در جوامع تصریح کرد: برای توسعه فرهنگی هر کشور، فرصت‌های تاریخی ایجاد می‌شود که اگر توسط جامعه، شناسایی شود، منجر به پیشروی خواهد شد و اگر از دست رود، جامعه برای توسعه باید تا رسیدن فرصت بعدی، منتظر بماند.

وی با اشاره به آمار استفاده از تلفن همراه در میان جوامع تأکید کرد: فرصت تاریخی ما در زمان حال، نرم‌افزارهای تلفن همراه است. بر اساس آمار موجود در حال حاظر بیش از 80 درصد از افراد در امریکا و 30 درصد افراد در خاورمیانه، اینترنت را از تلفن همراه خود دریافت می‌کند. قسمت زیادی از کسب و کار آینده در ابزاری مانند تلفن همراه خلاصه می‌شود. برای موفقیت در توسعه مطالعه باید اتصال کتابخوانی را با ابزار جدید فراهم کنیم تا بتوانیم مخاطبان بیشتری را به این عرصه، جلب کنیم.

وی با بیان این مطلب که "برای بررسی یک اتفاق فرهنگی باید به سیر تاریخی آن نیز توجه کرد." افزود: بهترین روش فرهنگ‌سازی در جوامع مختلف، رسیدن به قالب‌های بومی و هضم آن فرهنگ توسط مردم است. در حوزه فرهنگ عامه اگر پاسخی کامل به مخاطب ارائه نشود، مخاطب رفته رفته ما را رها کرده و به سراغ منابع دیگر می‌رود.

وی توجه به قالب‌های مورد علاقه مخاطب را از مهم‌ترین ابزار توسعه فرهنگی دانست و تصریح کرد: کتابخانه در صورتی می‌تواند توسعه پیدا کند که بر اساس نیازهای فرهنگی مخاطب به ارائه محصولات بپردازد. مطالعه کتاب، نشریات و منابع اینترنتی، تماشای تلویزیون، تئاتر و گوش دادن به موسیقی و... قسمت‌هایی از فعالیت‌های فرهنگی افراد جامعه است. اجزای این مجموعه در کنار یکدیگر، مصرف فرهنگی ما را شکل می‌دهد.

وی با اشاره به کاربرد کتابخانه‌های عمومی به‌عنوان نهاد پاسخگو به نیازهای فرهنگی عمومی جامعه، تصریح کرد: امروزه آن دسته از فروشگاه‌های کتاب که رویکرد فرهنگی خود را حفظ کرده‌اند در کنار فروش کتاب به ارائه سایر محصولات فرهنگی مانند: انواع لوح‌ فشرده، اسباب بازی، نرم‌افزار، پوشاک و... می‌پردازند و پاسخگوی سطح وسیعی از نیاز فرهنگی مخاطب خود هستند. کتابخانه‌های عمومی نیز می‌تواند با ارائه قالب‌های متنوع فرهنگی، مخاطبان بیشتری را به خود جلب کند.

وی با اشاره به استفاده از ابزار مختلف در روند فرهنگ‌سازی به مجموعه‌هایی مانند «مدرسه موش‌ها»، «کلاه قرمزی» و «مجموعه شکرستان» اشاره کرد و گفت: در داخل کشور نیز تجربیات خوبی از به‌کارگیری قالب‌های متنوع برای ارائه یک محصول فرهنگی وجود دارد. ساخت فیلم سینمایی و ارائه نوشت‌افزار، لوح فشرده و اسباب‌بازی و... بر اساس مجموعه موفق تلویزیونی «مدرسه موش‌ها» یکی از نمونه‌های این جریان است.

سرشار تأکید کرد: در چرخه اقتصاد فرهنگ، زمانی می‌توان به بازگشت سرمایه و سوددهی، امیدوار بود که مخاطب و گرایش‌های وی را شناسایی کرده و  با استفاده از قالب‌های متنوع فرهنگی، او را به خود جلب کنیم. بهره‌گیری از یک قالب مشخص، به تنهایی جوابگوی نیاز سطح وسیعی از مخاطبین نخواهد بود.

وی با تأکید بر استفاده از ابزاری مانند تلویزیون و شبکه خانگی در توسعه مطالعه به ارائه آماری در این زمینه پرداخت و گفت: کودکان ایرانی به طور متوسط سه ساعت و 40 دقیقه و نوجوانان سه ساعت و 20 دقیقه به تماشای تلویزیون می‌نشینند که زمان نسبتاً زیادی است. کودکان شش تا 10 سال (در تهران) نیز هر دو هفته، تقریباً یک لوح فشره فیلم یا پویانمایی را خریداری می‌کنند.

وی با اشاره به تجربه موفق «فیتیله‌ای‌ها» در اتصال برنامه‌های شبکه خانگی و انتشار کتاب‌ گفت: اگر بتوانیم بین قالب‌های مورد علاقه مخاطب و قالب‌های دیگر، رابطه مستقیمی برقرار کرده و این زمان‌ها را به‌شکلی به کتاب، متصل کنیم به نتایج مطلوبی در این زمینه دست خواهیم یافت.

سرشار در خاتمه گفت: محتوا در بسترهای مختلف قابل عرضه است و فن‌آوری تولید نباید ما را از محتوا غافل کند. برای پیشرفت و توسعه مطالعه، لازم است، اتصال مناسبی بین محتوای کتاب‌ها و ابزار جدید به وجود آوریم و محتوای اطلاعاتی کتابخانه‌ها را در قالب‌های جدید به مخاطب ارائه کنیم.

انتهای پیام/